Sadullah ÇAĞLAR


BEYAZ PERDENİN SES VE DUBLAJ KRALİÇESİ

Sadullah ÇAĞLAR



Sinema dünya sınırlarını aşıp insanı yeni kıtalara taşıyıp evrensel kültürle buluşturan görkemli bir sanattır. Bilim insanları sinema çağımızın en önemli buluşudur derler.
Kent kültürü alan insanlar felsefeyi ve sinemayı keşfettiler. !5 yaşında Kırıkhan´da Halkevi sinemasında Romeo ve Jülyet filmini seyrettim. Film beni çok etkiledi adeta esir aldı.
Filmde Jülyeti konuşan ses o kadar duygusal o kadar sevecen ki böyle bir sevgi hıçkıran sesle ilk defa karşılaştım. Büyük aşkın başlangıcında Jülyet aşık olduğu Romeoya seslenir; Beni seviyorsan ne olur yemin et. Romeo;Neyin üzerine, şu kutsal ağacı süsleyen ayın ışığı üzerine yemin edeyim mi? Jülyet; Hayır, hayır ay her an yer değiştiriyor, aşkın ona benzer sonra.
Jülyet´in sesini canlandıran kişinin kim olduğunu bilmek istiyordum. Bu ilahi sesin sahibi Adalet Cimcoz´du. Bu sesi daha önceleri Mısır yapımı bir film olan Leyla ile Mecnun filminde çocukluk yıllarımda dinlemiştim.
Çölde ay ışığı altında bir araya gelen Kays ile Leyla konuşmalarında Kays; Baban bizi ayırmak için her kötülüğü yapar. Leyla; Bak Kays gökteki yıldızlar şahidim olsun babam bizi ayıramaz. Sen benim gözümün ışığı ve dünyamsın.
Bu unutulmaz ses, bana geçmişte izlediğim Halide Edip Adıvar´ın Vurun Kahpeye filminin kahramanı Aliye öğretmenin Anadolu´ya fayton arabasıyla giderken söyledikleri bizi ağlatmıştı.
Şöyle diyordu; Toprağınız toprağım, eviniz evim olsun. Bu diyarın çocukları için bir ana olacağım. Ve hiçbir şeyden korkmayacağım. Vallahi ve Billahi. Büyüleyici bir sesti Adalet Cimcöz.
Avare filmi 1956 yılında Türk sinema izleyicileri üzerinde fırtınalar yaratmıştır. Film büyük bir aile faciasını anlatıyordu. Seslendirme ise oldukça güzel yapılmıştı.
Örneğin filmin başrol kadın oyuncusu Nergiz´e ses veren Adalet Cimcöz, Raj Kapoor´u seslendiren ise Reşit Gürzap´tı. Fimin başlangıç sahnesinde Hakim Mithat ailesini sokağa atar. Hakim Mithat´ı sorgulayan avukat Nergiz sorar; sizin bir oğlunuz var mı, söyler misiniz, hamile eşinizi ne zaman ve neden evden kovdunuz? Belki de çocuğunuz şu anda annesiyle sokakta.
Avare filmini efsane yapan şeylerden biri filmi Türkçe seslendirirken katılan duygu idi. Aynı filmi Beyrut´ta seyreden kişiler Türkiye´de izlediğimiz kadar duygulanmadık dediler.
Örneğin Türkan Şoray´ın çok klasik filmi Metin Erksan´ın yaptığı Acı Hayat filminin bir sahnesinde Şoray, Ayhan Işık´a; Bak sevgilim her insan bilmeden hata yapabilir ne olur barışalım der. Bunun üzerine Ayhan Işık´ın Türkan´ı kolundan tutarak hırçın bir şekilde sürüklemesi acı hayat filmini unutulmaz yapmıştı.
Genel olarak Türkiye´de seslendirme konusunda film sektörü oldukça başarılı. Özellikle Adalet Cimcöz ve kardeşi Ferdi Tayfur son derece eğitimli kişilerdi. Batı eğitimli olan adaletin kardeşi Ferdi Almanca, İngilizce ve Fransızca biliyordu. Adaletin kardeşi filmlerdeki Lorel Hardi ve Üç Ahbap Çavuşlar gibi filmlerde sesi değişir, romantik filmlerde duygusal olurdu.
Adalet Cimcöz ve kardeşi Ferdi Tayfur sanki sanatçı doğmuşlardı. Yakın dostları arasında Sabahattin Ali, Azra Erhat ve Nazım Hikmet´te vardı. Cimcöz Nazım´ı görmeye sık sık Bursa cezaevine giderdi.
Adalat Cimcöz ve Nazım film çekimleri üzerine ortak çalışma yaparlardı. Bu çalışmalara Adalet´in kardeşi Ferdi de katılırdı. Örneğin Muhsin Ertuğrul´un yönetmenliğini yaptığı Cahide Sonku´nun oynadığı Şehvet Kurbanı filminin senaryosunu Nazım Hikmet yazdı, filmde Adalet´in kardeşi Ferdi de rol aldı.
1950 sonrası aydı ve sanatçıların uğrak yeri olan Halkevleri kapatılınca Adalet Cimcöz Beyoğlu´nda Maya adında bir sanat evi açtı. Sanat evine gelenler arasında edebiyatçı Sabahattin Eyüpoğlu, tiyatrodan Sezer Sezin, Nevin Akkaya ve sinemadan Cahide Sonku gibi ünlüler ve 1952 Avrupa güzellik kraliçesi Günseli Başar vardı.
Cahide Sonku senaryosunu Nazım hikmet´in yazdığı Senede Bir Gün filminde Cahide´nin kardeşi Ferdi ile oynadı. Dostları Adalete Ada derlerdi. Adalet´in eşi Mehmet Cimcöz ise aydın bir kişi idi ve magazin mecmuası olan Haftalık dergisinde sanata yönelik yazardı.
Çok yönlü bir sanatçı ve eşsiz bir sesi olan Adalet Cimcöz altmış yaşında iken 1970 yılında yaşama veda etti. Adalet Cimcöz´ün unutulmaz güzellikteki duygusal sesi hala kulaklarımızda çınlamaktadır.