Süt ve süt ürünleri, vücudumuzun ihtiyacı olan kalsiyum, B2 vitamini (riboflavin), fosfor, protein, B12 vitamini ve A vitamini alımını sağlayan önemli besin kaynaklarıdır. Süt ve süt grubu büyüme ve gelişme, kas ve sinirlerin düzenli çalışması, dokuların onarımı ve özellikle de diş ve kemik sağlığı için günlük tüketimine özen gösterilmesi gerekir.
Geçmişten günümüze kadar gelen ve yaygın olarak tüketilen çiğ süt; en basit tanımıyla satın alınan 'sokak sütleri', içerisindeki bakterilerden arınması için evlerde kaynatılarak tüketilmektedir. Ancak kaynatılan bu sütlerin içerisinde bulunan bakterilerin yanısıra vitamin ve minerallerde de kayıp gerçekleşerek bu durum sütün besleyici değerinin azalmasına neden olur.
Gelişen teknoloji ile hem bakteri kaybının sağlanması hem de sütte bulunan vitamin-mineral kaybının önlenmesi için fabrikalarda 'pastörizasyon' işlemi gerçekleşir.
Pastörizasyon; Minimum sağlık tehlikesinden kaçınmak için uygulanan işlemdir. Bu işlemde bakteri kaybı sağlanması ve vitamin-mineral kaybının önlenmesi için şoklama sistemi ile sütün yüksek ısıya çıkartılıp aniden soğutulması ile bakteri kaybının gerçekleşmesi ve vitamin-minerallerin korunmasını sağlar. Sütün pastörize işlemi sırasında sütte bulunan A, D, E vitaminleri, B2 vitamini (Riboflavin), fosfor, kalsiyum, B12 vitamininde kayıp olmaz. Süt pastörize edilirken uygulanmış olan ısıl işlem ile süt proteinleri midenin asidik ortamında daha ince pıhtı oluşumu ile sindirim enzimleri tarafından kolayca parçalanabilir hale gelir. Böylece süt proteinlerinden vücudun yararlanımı artar.
Dolayısıyla çiğ süt yani sokak sütlerinin kaynatılmadan önce tüketimi içerisindeki bakterilerden dolayı insan sağlığı açısından risk taşıyor; kaynatıldıktan sonra ise içerisinde bulunan ve vücudumuz için gerekli olan vitamin ve minerallerde kayıp gerçekleşiyor.
Bu yüzden pastörize süt veya uzun ömürlü (UHT) sütlerin tüketimi sağlık için en doğru seçim olacaktır.
Ancak çiğ süt tercih ediyorsanız bile sütü kaynadıktan hemen sonra en fazla 3-5 dakika daha kaynatarak ocaktan kaldırmanızı öneririm.
cglycl@outlook.com
