Sadullah ÇAĞLAR


TARİHİ ROMA´DA BİR GEZİNTİ

Antik kentlerin geçmişten günümüze kadar ayrı bir özelliği vardır. İnsanlığın gelişimi içinde uygarlığın kaynağı olan eski şehirler, hala güncelliğini korumaktadır.


Geçmiş dönemler incelendiği zaman Roma hala evrensel olarak, ilgi çekmeye devam etmektedir. Roma´ya trenle gittiğinizde, tren gara girdiğinde, büyük bir kalabalık sizi şaşkınlığa uğratır.
Nedeni insan zenginliği; sanki dünyada yaşayan tüm insan çeşitleri burada bir araya gelmiş… gürültülü bir panayır yeri gibi. Tramvaya yada taksiye bindiğinizde, Roma´nın şaşırtıcı gürültüsü devam eder.
Yol boyu caddeler heykellerle süslüdür ve Roma Senatosu´nun önünden geçerken, İmparator Sezar´a yapılan suikast aklımıza gelir. Senato kapısından geçerken yaşlı bir kahinin Sezar´a haykırışı; ‘Sezar bugün uğursuz bir gün, Senatoya gitme, sana suikast yapılacak, tehlikedesin´ der.
İmparator; ‘Ne diyor bu yaşlı adam?´ diye sorar. Yaşlı kahin geleceği görmüştü, Sezar´a toplantı salonunda suikast yapıldı. Unutulmaz cümle ‘Sende mi Brütüs?´ politik bir miras olarak efsaneleşti.
Kentin içine girip bindiğiniz vasıtadan şehri seyretmeye devam ederken, akşamüstü sokaklar, gündüz gibi kalabalıktır. İnanılmaz bir coşku, kaldırımda masalar…
Sıradan çalışan insanlar masada, önlerinde milli yemekleri makarna, kadınlı erkekli ortak yemekler, uzun sohbetler ve hep gülen ve mutlu insan toplulukları.
Kentin içine girdiğinizde büyük Kollezyum karşınıza çıkar. Gladyatörlerin dövüştüğü stadyumda, kölelerin ölümüne mücadelesi ve Spartaküs´ü hatırlarsınız.
Onun sevdiği arkadaşıyla ölümüne kavgaya zorlanması, trajik sahneyi hatırlatır ve gözleriniz nemlenir. Ve Roma´da akşam olduğunda her yer ışıklarla donanmıştır.
Bir gün sonra otelinizden çıkıp şehri gezmeye başladığınız zaman, dikkati çeken İtalyan kadınları, Acı Pirinç filmindeki Silvano Mangona ve diğer filmlerde gördüğümüz unutulmaz kadın sanatçılar Gina Lollorigida, Monica Vitti ve efsane Sophiya Loren kadar güzeller. Ve turistlerin uğrak yeri olan Aşk Çeşmesi´ne gidip havuzun çevresinde oturanları, havuza para atıp dilekte bulunanları görünce, İtalyan Sinemasının dahi yönetmeni Fellini´nin unutulmaz filmi Dolce Vita (Tatlı Hayat) aklımıza gelir.
1960 yapımı filmde başrollerini İtalyan artist Marcello Mastronni ve İsveç asıllı güzel sanatçı Anita Ekberg´in oynadığı filmde Anita, gece yarısı aşk çeşmesinin olduğu havuza elbiseleriyle girer. Uzun sarı saçlarıyla muhteşemdir. Ve sanki yeni çağın Venüs´ü doğmuştur. Bu film sinema tarihinde, estetik bir insan güzelini anlatıyordu.
Ve Aşk Çeşmesi´nin çevresinde gıda sergileri. Sergiyi gezdiğinizde satıcılar ellerindeki karpuz dilimini size ikram ederken, satıcıların çığlıkları sizi etkiler.
Şehri gezerken öncelikli yerlerden bir diğeri Capitol Müzesi´dir. Çünkü bu müze İtalya´nın tüm gelişimini önümüze kor. Müzenin her yanındaki tablolar tüm dönemleri yansıtırken, politik önderler ve bilim insanları, sanki canlı gibi önümüzdedir.
Ve sanatçılar heykellerini oldukça estetik ve canlı gibi yapmışlar. Sokrat ve Çiçero heykelleri sanki size sesleniyorlar; “Evet benim haykırışım insanlığın özgür olması içindi, ama beni anlamadılar. Bizler geleceğin uygar dünyasını öne koyduk”. Özellikle dönemin filozofu Dante büyük eseri olan ilahi komedya kitabıyla yeni çağı haber veriyordu.
Öte yandan Brütüs heykeli sanki kendini savunuyor; “Sezar´ı defalarca uyardım. Senatörleri dikkate al, onları dinle dediğimde, bana seni seviyorum Brütüs, sana güveniyorum dediğinde, bende sana, bende seni seviyorum Sezar, fakat Roma´yı daha çok seviyorum demiştim.
Halka soralım Sezar, Roma halkı Büyük İskender gibi Hindistan´ı fethetmeyi hedeflemesin diyor, Biliyorsun Hindistan seferi İskender´in sonu oldu. Aylarca Sezar Mısır´da kaldın, Roma´yı unuttun.
Müze´de sanki tarih konuşuyor gibi. Hani derler ya ‘Bütün yollar Roma´ya çıkar´.
Kent, büyük meydanlarla kuşanmış. Bir diğer önemli yer de İmparatorluk sarayı. İmparator Neron burada 14 yıl kalmıştı. Roma´yı yakmaya karar verdiğinde, yangından ilham alıp, müzik besteleyeceğini söyleyip, Roma´yı yaktı.
Meydanlar genel olarak ihtişamlı opera ve tiyatro salonlarıyla kuşanmış. Roma´da yeni bina göremezsiniz. Binaların boyaları bile eski. Sanki eski bir kente gelmiş gibisiniz.
Bizde kaybolan atlı fayton arabalar orda hala devam ediyor. İtalya´da tekstil sanayi oldukça gelişmiş. Giyim mağazalarının vitrinleri son moda kadın elbiseleri, döpyesler ve erkekler için kruvaze takımlarla dolu. En şık kravatlar, en güzel makosyen ayakkabılar ve fötr şapkalarla dolu vitrinler insanın başını döndürürler.
Sokakta müzik yapan çalgıcılar, akordiyon sesleri, meşhur arrividerci Roma (hoşça kal Roma) şarkısını çalıyordu. Geçmişin kadife sesli sanatçısı Tina Rossi sanki hayattaymış gibi.
İtalya´ya gitmişken Milano´ya gitmeden olmaz. İlginç Milano´nun en görkemli meydanında, sessiz film döneminin, meşhur artisti Rudolf Valentino´nun heykeli sizi karşılar. Erkek güzeli Rudolf genç yaşta öldüğünde, pek çok kadın onun için intihar etti.
Bu arada Capri adasına da gitmeniz gerekir. Güzelliğin kalbi Capri´de atar. Az kalsın Vespa motosikletlerini unutuyorduk. Roma Tatili filminde, Gregory Peck, Audrey Hepburn ikilisinin Vespayla şehri turlamaları, tarih kokan Roma´yı gözlerimizin önüne seriyor.
Roma yaşayan antik bir kent ve dünya insanı antik kentlerin mimarisiyle yaşamak istiyor.