Çağla Yücel


Ülseratif kolitin beslenme ile ilişkisi

ÇAĞLA YÜCEL


Günümüzde yaygın olan ülseratif kolit hastalığı, kalın barsak (kolon) hastalığıdır. Yani kolonun iç yüzeyini döşeyen tabakanın (mukoza) harabiyetine denir. Mukozada iltihap ve kanayan yaraların (ülser) gelişmesine neden olur. Hastaların bir kısmında başlangıç döneminde konstipasyon (kabızlık) olabilse bile genellikle diyare (ishal) görülür. Feçes (dışkı) kanlıdır, ve kanla birlikte mukus denilen parlak, kaygan barsak salgısı feçeste görülür. Ülseratif kolit hastalığının nedeni tam bilinmiyor ancak besinden alınan çeşitli maddeler, bakteri, bakteri toksinleri vb. hastalığın ortaya çıkmasında önemli etki gösterir. Etkeni ne olursa olsun, bu zararlı faktöre karşı bağırsağın mukozasında iltihap hücreleri artar böylece inflamasyon ve ülser gelişir. Ülseratif kolitin tıbbi beslenme tedavisinde öncelik kişinin beslenme durumunu düzeltilir, tetkik sonuçlarına göre de bireye özgü beslenme programı oluşturulur. Bireyin beslenmesine dikkat etmesi ile hastalığın komplikasyonları ve oluşabilecek ağrıları engellenir veya azaltılır. Az ve sık beslenme büyük öğünlerden daha iyi tolere edilir ve öğün sayısı arttırılır (5-6 öğün/gün). Birey az yağlı, az posalı, vitamin-minerallerden zengin besinlerin tüketimine dikkat etmesi gerekir. Kızartılmış hiçbir besin tüketilmemelidir. Baharatlar ve acılı ürünler uyarıcı ve tahriş edici etkileri nedeniyle tüketimi sınırlandırılmalı veya tüketilmemeli, çok soğuk besinler ve koyu çay-kahve tüketimi azaltılır. n-3 yağ asidi içeren balık, immün sisteme yararlı olması ve antienflamatuar etkisi nedeniyle balık yağı önerilir. Fruktoz, laktoz gibi yani meyve ve süt ürünleri tüketildiğinde sindirim problemleri gaz, şişkinlik, kramp, ishal gibi problemler yaşıyorsanız bu besinler tüketilmemeli veya sınırlandırılmalıdır. Birey alkol ve sigara tüketmemelidir. Yüksek miktarda kırmızı et tüketimi ülseratif kolitte ağrıların alevlenmesine neden olur. Diyetisyeninizin önerdiği porsiyonlarda ve tavsiye ettiği besinleri tüketmeye özen gösterilmelidir. Ayrıca yüksek yağ alımı ile bireyde 'steatore' dediğimiz yağlı dışkı görülür. Bu durumda orta zincirli yağ asidi (hindistan cevizi yağı, palm yağı vb.) kullanımı enerji ve yağda eriyen vitaminlerinin kullanılmasında etkili olur.