Yerel medya sorunlarıyla başbaşa

6 Şubat depremlerinden sonra Ankara Üniversitesi İletişim Fatültesi’nden Öğretim Görevlisi Gökhan Bulut ve Araştırma Görevlisi Çağrı Kaderoğlu Bulut, Hatay’da yerel gazetecilerin çalışma koşullarını ve sorunları inceledi.

2 akademisyen Hatay'da 4 gün süren görüşmelerin ardından deprem sonrası Hatay yerel medyasının durumunu inceledi, kenti öncesi ve sonrasını görmeye çalışarak ihtiyaçlar-talepler-öneriler ile raporlaştırdı.

Rapor; 20-25 Mart 2023 tarihlerinde Dörtyol, İskenderun, Antakya, Samandağ ve Defne olmak üzere toplam 5 ilçede yürütülen araştırmalar sonucu hazırlandı. Araştırma kapsamına Gazeteciler Cemiyeti’nin deprem sonrasında bölgedeki yerel gazetecilerle yaptığı online toplantı ile söz konusu bölgelerde yerel medyada çalışan 13 gazeteci ve yöneticiyle yüz yüze görüşmeler de girdi.

Gazeteciler Cemiyeti’nin desteğiyle yayınlanan “6 Şubat Depremleri ve Yerel Medyanın Durumu: Hatay İl Raporunda Hatay’da gazetelerin yalnızca yıkımı yaşamadığı, ciddi oranda haber, okur ve gelir kaybına da uğradığı belirtildi. Bu durumun habercilik alanının, istihdamın ve geçim olanaklarının daralmasına yol açtığı kaydedilen raporda, Hatay yerel medyasına desteklerin yetersizliğine ve ihtiyaçlara dikkat çekildi.

Raporda, “Gazeteler yalnızca yıkımı yaşamakla kalmamış, ciddi oranda haber, okur ve gelir kaybına da uğramışlardır. Bu durum habercilik alanının, istihdamın ve geçim olanaklarının daralmasına yol açmıştır. Bu nedenle Hatay yerel medyası desteklerin yetersizliğini vurgulamakta ve başta Basın İlan Kurumu olmak üzere yetkili kurumlardan destek talep etmektedir. Buna karşın kentte haberciliği sürdürebilmenin en önemli motivasyon kaynağı, Hatay’a ve mesleğe olan bağlılık olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumun yerel medyaya belirli bir toplumcu perspektif kazandırdığı da belirtilebilir. Hatay’da depremin ardından kentin ve yaşamın yeniden kuruluşunda gazetecilerin payının tahmin edilenin üzerinde olacağını varsaymak mümkündür. Bu koşullarda gazeteciliğin yeniden ayağa kaldırılması için siyasi iradeye ve ilgili kurumlara da görevler düşmektedir” değerlendirmesi yapıldı.

“6 Şubat Depremleri ve Yerel Medyanın Durumu: Hatay İl Raporu” adlı raporun sonuç bölümünde şu ifadeler yer aldı:

“Hatay’da yerel medya, depremle birlikte ciddi bir yıkım yaşamıştır. Bu süreç Hatay medyasını bir yandan oldukça büyük sorunlarla karşı karşıya bırakırken diğer yandan ise zaten var olan kimi sorunların derinleşmesine neden olmuştur. Deprem öncesinde oldukça canlı bir yerel medya yapısına sahip olan Hatay’da deprem sonrası yerel medya yaşamsal alanda, habercilik sürecinde ve destekler konusunda ciddi sorunlarla baş etmek zorunda bırakılmıştır. Bu sorunların başında barınma ve kentte tutunma çabası gelmektedir. Yerel gazetecilerin önemli bir bölümü kentten ayrılmıştır. Kalanlar ise sınırlı imkânlarla habercilik yapmayı sürdürmeye çalışmaktadır. Habercilik konusunda haberin üretimi, dağıtımı ve finansmanı en büyük sorunlar olarak öne çıkmaktadır.

YENİDEN KURULUŞTA GAZETECİLERİN PAYI TAHMİN EDİLENİN ÜZERİNDE

Gazeteler yalnızca yıkımı yaşamakla kalmamış, ciddi oranda haber, okur ve gelir kaybına da uğramışlardır. Bu durum habercilik alanının, istihdamın ve geçim olanaklarının daralmasına yol açmıştır. Bu nedenle Hatay yerel medyası desteklerin yetersizliğini vurgulamakta ve başta BİK olmak üzere yetkili kurumlardan destek talep etmektedir. Buna karşın kentte haberciliği sürdürebilmenin en önemli motivasyon kaynağı, Hatay’a ve mesleğe olan bağlılık olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumun yerel medyaya belirli bir toplumcu perspektif kazandırdığı da belirtilebilir. Hatay’da depremin ardından kentin ve yaşamın yeniden kuruluşunda gazetecilerin payının tahmin edilenin üzerinde olacağını varsaymak mümkündür. Bu koşullarda gazeteciliğin yeniden ayağa kaldırılması için siyasi iradeye ve ilgili kurumlara da görevler düşmektedir.

YEREL MEDYAYA DÖNÜK ORTA-UZUN VADELİ KAPSAMLI BİR ÇERÇEVE GELİŞTİRİLEMEDİ

Hatay yerel medyasının deprem sürecinde içinde bulunduğu koşulların ve sorunların niteliği, bu konudaki talep ve önerilerin niteliğini de yeniden değerlendirmeyi zorunlu kılmaktadır. Hatay’da yerel medya, çözülmesi yıllar alacak yapısal sorunlara sahiptir. Bunların bir kısmı deprem öncesinde de var olan sorunlardır ve bu süreçte derinleşmiştir. Depremle birlikte ise sorunlara yenileri eklenmiştir. Böylesi yapısal sorunlara kısa süreli, geçici ve bütünlükten uzak hamlelerle çözüm üretmek mümkün görünmemektedir. Bu tarz girişimler yaşanan sorun karşısında pansuman etkisi yaratabilir fakat sorunun ortadan kaldırılması konusunda yetersizdir. Yerel medyanın ayağa kaldırılmasının yolu, bu konuda tutarlı bir perspektif geliştirerek uzun erimli, gerçekçi ve samimi politika setleri üretmektir. Elbette depremin yarattığı büyük kaos içerisinde hızlı ve refleksif girişimlerde bulunulmalıdır fakat depremin üzerinden geçen sürede, yerel medyaya dönük orta-uzun vadeli kapsamlı bir çerçeve geliştirilebildiğinden bahsetmek de mümkün olamamaktadır. Bu konuda politika yapıcılarına önemli sorumluluklar düşmektedir.

KATILIMA OLANAK SAĞLAYACAK KANALLARIN YARATILMASI ÖNEMLİ

Belirli yol haritalarının oluşturulmasında yerel medyanın ekonomik bağımsızlığının, kurumsal özerkliğinin, istihdam mekanizmalarının ve haber üretim süreçlerinin nasıl geliştirilebileceği üzerine meslek örgütleri ve yerel gazetecilerin de katılımına olanak sağlayacak kanalların yaratılması önemli görünmektedir. Hatay’daki yerel medyanın sorunlarının ve ihtiyaçlarının tüm deprem bölgesi için benzerlik göstereceği tahmin edilebilir.

DEPREM BÖLGELERİNDE GAZETECİLİĞİ YENİDEN YEŞERTMEK

Kentlerin tanığı ve kentsel tartışmaların mecrası olan yerel medyanın varlığını korumak ve geliştirmek, deprem bölgelerinde gazeteciliği yeniden ve daha güçlü şekilde yeşertmek zor fakat yerine getirilmesi gereken bir görev olarak ortada durmaktadır. Bu görevin gerçekleştirilmesi ilgili bütün toplumsal ve kurumsal aktörlerin ortak sorumluluğu olarak görülmelidir.”