1. Dünya Savaşı zamanında İngilizler´in gözlem ve istihbarat amacıyla kullandığı “HMS Zaida” isimli yat ve Fransız mayın tarama gemisi “Pavot” olduğu tahmin edilen iki batık, İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) Araştırma Gemisi RV İSTE 1 ile Denizcilik Meslek Yüksekokulu´nun Körfez´de yaptığı eğitim ve araştırma çalışmaları esnasında tespit edilmişti.
İskenderun´dan çıkartma planlanmıştı
1.Dünya Savaşı´nda stratejik olarak büyük önem taşıyan İskenderun Körfezi´ne çıkartma planlarına dikkat çeken İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) Denizcilik Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi Necdet Uyğur, belgelerin Çanakkale´ye İngiliz ve Fransız gemileriyle düzenlenen harekât esnasında bizzat İngiliz Deniz Bakanı Churchill tarafından İskenderun Körfezine de eşzamanlı bir çıkarma harekâtı planlandığını gösterdiğini kaydetti. Uyğur, Çanakkale”deki destansı direnişin İskenderun´a çıkartma planından vazgeçirttiğini de sözlerine ekledi.
Körfez, istihbaratın çekim noktasıydı
İSTE´den tespit edilen batıklarla ilgili yapılan yazılı açıklamada, Öğretim Görevlisi Necdet Uyğur´un şu değerlendirmesine de yer verildi: “. O dönemde Ortadoğu´da casusluk faaliyetlerini yürüten isimlerin en tanınmışı İngiliz İstihbarat subayı Lawrence´dir. Ama başka istihbarat görevlileri de faaliyet gösteriyordu. Bölge hakkında bilgi toplamak için kullanılan bir gözlem ve istihbarat yatı olan Zaida da onlardan biriydi. Bazı kaynaklar Zaida yatını bir Alman denizaltısının batırdığını öne sürse de karadaki Osmanlı bataryaları tarafından batırıldığı ihtimali ağır basmaktadır. Bir başka kaynak Zaida´nın mayına çarparak battığına işaret ediyor. Gemide 12 kişi olduğuna, mürettebattan hayatta kalanların bir dönem Türkler tarafından misafir edildiğine dair bilgiler bulunmaktadır. 350 GRT Buhar İstimli direkli yat, 50 metre boyunda 8 metre genişliğindeydi ve Kraliyet yat filosuna aitti.”
Pavot tek parça olarak duruyor
Körfezde varlığı saptanan ikinci batığın ise bir Fransız Mayın Tarama Gemisi olduğu düşünüldüğü ifade edilen aynı açıklamada, Uyğur, şunları kaydetti: “Kaynaklar, buhar istimli Pavot´un, 1918 yılında İskenderun Körfezi´nde bir mayınına çarparak battığını belirtiyor. Olay sırasında mayın tarama gemisinin 4 mürettebatı kaybolduğu vurgulanıyor. Batık, 30 metre derinlikte tek parça halinde arka kısmı kuma gömülü ama tek parça olarak durmaktadır. Boyu 34 metre emi ise 6.5 metredir.”