Akın Bodur/İskenderun
Afrin´den getirilip, iç piyasaya sürüldüğü öne sürülen zeytinyağı sorunu geçen yıl da yaşanmıştı. Hatay Milletvekilleri Lütfü Kaşıkçı ve Suzan Şahin ile Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları Oruç, konuyu açıklama ve önergelerle parlamentoya geçirdi. Afrin´den getirilen ve Hatay´da oluşturulan 2 aktarma istasyonuna 5 tır zeytinyağı geldiğini savunan bir yurttaşın, gazetemize ilettiği bilgiye göre, 2 tır zeytinyağının A.D., 3 tır zeytinyağının ise M.D. adyı kişilerin olduğunu öne sürdü.
Meclis´e önerge oldu
İhraç edilmek üzere Afrin´den Hatay´a getirilen zeytinyağı sorunu, önergelerle parlamento gündemine getirildi. Hatay Milletvekili Kaşıkçı, konuyu geçtiğimiz günlerde TBMM´de düzenlediği basın toplantısıyla dile getirirken, Hatay Milletvekili Şahin ise soru önergesiyle sorunu parlamentoya taşıdı. Milletvekili Şahin, Hatay ekonomisinde önemli bir yere sahip zeytin ve zeytinyağı üretiminin Afrin´den gelen zeytinyağı ile olumsuz etkilendiğini belirtti ve “haksız rekabet ortamı yerli üreticiyi ve zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan yerli firmaları iflasın eşiğine getirmiştir. AKP´nin anti milli politikaları üreticilerimizin belini büktü” dedi.
Afrin´den hangi firmaya kaç ton yağ satıldı?
TBMM Başkanlığına verdiği, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli´nin yanıtlamasını istediği önergesinde, Suriye´de 11 yıl önce başlayan iç savaş nedeniyle Reyhanlı ve Yayladağı sınır kapılarının kapatılmasının sınır ticaretini etkilediği gibi bunun yanında Afrin bölgesinden getirilen zeytinyağının ihracat yetkisinin Tarım Kredi Kooperatiflerini eleştiren Şahin, önergesinde , 'Tarım ve Orman Bakanlığı eliyle alınan bu ihracat kararı Afrin´den kaçak yollarla giren zeytinyağını bir ihracat ürünü haline getirmiş, yerli üreticileri zor duruma sokan bu durum yasal bir kılıfa sokulmuştur' ifadesine yer verdi. Milletvekili Şahin, 'Tarım ve Kredi Kooperatifleri aracılığı ile herhangi bir ithalat işlemine tabi tutulmaması, Afrin´deki üreticilerden alınan zeytinyağı konusunda 600 bin ton sınırının çoktan aşılması, bu zeytinyağlarını satın alan şirketlerin ürünü başka bir ülkeden getirilmesine rağmen ithal mal olarak değil yerli ürün olarak iç piyasaya sunması Hatay´ın bel kemiğini oluşturan zeytin ve zeytinyağı ticaretini yok olma ile karşı karşıya bırakmıştır. Bu durumun bir sonucu olarak 15 Ekim tarihi itibarıyla ürettikleri zeytinlerini işleyen yerli çiftçiler, artan girdi maliyetleri altında ezilirken, bir yıl boyunca zeytin yetiştirmek için yaptıkları tüm harcamalarından dolayı banka borçlarını ödeyemez, zeytinyağlarını satamaz durumdadırlar. Zeytinyağı tüccarları da fiyatları dilediği gibi aşağı çekerek, yerli üreticiden ürün almak yerine Afrin Zeytinyağına yönelmektedir' değerlendirmesini yaptı.
Hatay Milletvekili Şahin, Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli´nin yanıtlamasını istediği önergesinde şu sorulara yer verdi: 'Tarım ve Kredi Kooperatifleri aracılığı ile 2018 yılından bugüne kadar Afrin´den hangi firmaya kaç ton yağ satılmıştır? Kamu kurumu olarak Tarım ve Kredi Kooperatifi kamu yararı doğrultusunda hareket etmekte midir? Haksız rekabete yol açmakta mıdır? Bu konuda bir denetim yapılmakta mıdır? Yerli üreticinin desteklenmesi yerine herhangi bir denetime tabi tutulmadan Afrin´den zeytinyağı getirilmesinin gerekçesi nedir? Afrin´den zeytinyağı getirilmesi haksız rekabete neden olmuyor mu? Afrin´den zeytinyağı getirilmesi kararı ne kadar süre daha devam edecektir? Yerli üreticileri ve firmaları korumak için herhangi bir planınız var mı? Akredite Analiz Laboratuvarı şartı aranmadan Afrin´den getirilen zeytinyağları ihracata ve uluslararası gıda standartlarına uygun mudur? Uygun değilse iç pazara sürülmesine neden izin verilmektedir? Bu konuda denetim yapılmakta mıdır?'
'Gelirin dağıtıldığı bahçe sahipleri kimler?'
Türkiye´nin, 2016 yılında Fırat Kalkanı Harekâtı, 2018 yılında Zeytin Dalı Harekâtı ve 2019 yılında Barış Pınarı Harekâtı ile Suriye´deki savaşa müdahil olduğunu, 25.06.2018 tarihli ve 30459 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararla faaliyete geçen Zeytin Dalı Gümrük Müdürlüğü ve kapısı ile ticari faaliyetlerin önü açıldığını belirten Samandağlı Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları Oruç, 'Türkiye tarafından tek taraflı olarak açılan kapı ile Afrin´den Türkiye´ye getirilen zeytin ve bu zeytinlerden üretilen zeytinyağı ciddi tartışmalara neden olmuştur' ifadesiyle zeytincilerin sorunlarını önergeyle parlamentoya taşıdı. Milletvekili Oruç, TBMM Başkanlığına verdiği, Tarım ve Orman Bekir Pakdemirli tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını istediği önergesinde, '19 Kasım 2019 tarihinde, Dışişleri Bakanlığı bütçesinin görüşüldüğü Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu´ndaki tartışmayı değerlendiren Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ´Suriye´deki zeytinler, zeytinyağı ´reexport´ yapılıyor bizim üzerimizden. Gelir de bahçe sahiplerine dağıtılıyor. Yani burada hırsızlık veya başka bir şey yok´ şeklinde Afrin´den getirilen zeytinlerden elde edilen gelir ile ilgili bilgi vermiştir. Komisyonda yer alan milletvekillerinin konuya ilişkin sorularına cevaben Bakan Pakdemirli, ´Afrin´de gelir bize geçsin istiyoruz´ demiştir. Afrinli zeytin üreticilerinin mağduriyetinin yanı sıra, Türkiye´deki zeytin üreticileri mağdur olmaktadır. Afrin´den Türkiye´ye taşınan zeytinyağının Tarım Bakanlığı tarafından şirketlere ucuza satılması nedeni ile; Türkiye´de üretilen zeytinyağının litre fiyatı ciddi şekilde düşmektedir. Zeytincilikte üretim sürecinin başta gelen girdi kalemlerinin maliyetindeki artışın yanında ticari rekabete açık olmayan Afrin zeytinyağları nedeni ile zeytinyağı üreticilerinin mağduriyeti kat be kat artmaktadır. Bu durumdan yararlanan zeytinyağı tüccarları; fiyatları aşağı çekmekte, yerli üreticiden ürün almak yerine Afrin yağına yönelmektedir. 15 Ekim tarihinden itibaren üreticilerin zeytinyağı hasadı başlamıştır. Şubat 15´e kadar yerli üreticilerin yağını satmak zorunda olması nedeni ile, bu dönemde yerli zeytinyağı üreticileri desteklenmelidir. Zeytindalı Kapısından Tarım Kredi Kooperatifi yoluyla Türkiye´ye girişi sağlanan Afrin zeytinyağları için, ülkeye ihraç kaydıyla giriş yapan ürünlerin tamamında Akredite Laboratuvar analizi yapılmasına rağmen, Akredite Analiz Laboratuvarı şartı aranmamaktadır. Bu uygulama yağların, yeniden ihracata ve uluslararası gıda standartlarına uygunluğu açısından tartışmalıdır' ifadesine yer verdi.
Milletvekili Oruç, Tarım ve Orman Pakdemirli tarafından yanıtlanmasını istediği önergesinde şu sorulara yer verdi: 'Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla satılan zeytin ve zeytinyağları için hangi Afrinli üretici/ler ile anlaşma yapılmıştır? Zeytin Dalı Sınır Kapısı´ndan açıldığı günden bu yana Afrin´den hangi ürünler, ne kadar miktarda getirilmiştir? Bugüne kadar Afrin´den getirilen zeytin ve zeytinyağından ne kadar gelir elde edilmiştir? İfade edildiği gibi bu gelirin dağıtıldığı bahçe sahipleri kimlerdir? Söz konusu bahçelerden ÖSO mensuplarına ve sonradan Afrin´e yerleştirilen kişilere dağıtılmış mıdır? Dağıtılmışsa kaç kişiye dağıtılmıştır?Cumhurbaşkanının açıklamış olduğu 100 günlük eylem planında Afrin bölgesinden gelen zeytinyağının ihracat yetkisi Tarım Kredi Kooperatifine verilmiştir. Kurumun alım satım politikasının düzenli denetimi sağlanmakta mıdır? Zeytinyağı üreticilerinin talepleri doğrultusunda; Hatay´da bulunan diğer Tarım Kooperatiflerine de satın alım ve satış yetkisi tanınacak mıdır? Tarım Kredi Kooperatifinin her ay hangi firmaya kaç ton yağ sattığının açıklanması için çalışmalarınız var mıdır? İhraç kaydı ile ülkeye sokulan yağların 180 gün içerisinde yeniden ihraç kaydı açılabilmesi, yağın iç pazarda dolaşıma sokulmasına ve fiyatların manipüle edilmesine neden olmaktadır. Buna engel olmak için çalışmalarınız olacak mıdır? Türkiye´ye ihraç kaydıyla giriş yapan ürünlerin tamamına Akredite Laboratuvar analizi yapılmasına rağmen, Afrin zeytinyağlarında Akredite Analiz Laboratuvarı şartı neden aranmamaktadır? Yerli zeytinyağı üreticilerini desteklemek üzere çalışmalarınız var mıdır? Afrin zeytinyağı nedeni ile yaşadıkları mağduriyetleri gidermek üzere planlarınız var mıdır? Türkiye´de üretilen zeytinyağı fiyatlarının ucuz Afrin zeytinyağı ile kırılmasını önlemek, üreticilerin ciddi şekilde artan girdi maliyetlerinin düşürülmesini sağlamak ve kat be kat artan mağduriyetlerini gidermek üzere politikalarınız var mıdır?'