Arabistan ambargosuna tepki

İskenderun/SES

Hatay Milletvekili ve TBMM Dış İlişkiler Komisyonu Üyesi Güzelmansur, “Uluslararası ticarete, anlaşmalara aykırı bu uygulamaya hükümet çözüm sunamıyor' değerlendirmesini yaptı. 'Suudi Arabistan, Türk mallarını limanlarda bekleterek, çürüyecek aşamaya getirerek uyguladığı örtülü kısmi boykotu tam boykota dönüştürüyor. Suudi Arabistan, ithalatçılarına, Türk malı ithalat etmemelerini söylüyor. Uymayacak olanları da ceza-i yaptırımlarla tehdit ediyor. Yaratılan bu korku iklimi sonucu, Suudi Arabistanlı ithalatçılar gönderdikleri yazı ile Türk ihracatçılarını ´Türk mallarının Suudi Arabistan Krallığına girişinin engellendiği´ konusunda bilgilendirerek, artık mal göndermemelerini, gönderirlerse sorumluluk almayacaklarını bildirdi' açıklamasını yapan Güzelmansur, şu değerlendirmede bulundu: 'Kısmi boykotta dahi Hatay ve bölge ihracatçısı ile çiftçi çok ciddi maddi kayıplar yaşadı. Siyasi kriz öncesi bir haftada Türkiye´den Suudi Arabistan´daki raflara ulaşan ürünler, ambargo uygulamasıyla 21-30 günde limanlardan çıkış yapabilir duruma geldi. Bu durum tonlarca ürünün çürüyerek çöpe atılmasına, ihracatçının yüz binlerce dolar zarara uğramasına neden oldu. Sorun çözüleceğine, günden güne artarak devam etti. Bunu ihracat rakamlarından da görüyoruz. 2017´nin 1 Ocak-31 Ağustos döneminde, yani siyasi kriz öncesi, 117,5 milyon dolar olan ihracatımız, 2020 yılının aynı döneminde 94,5 dolara indi. Hatay´ın Suudi Arabistan´a olan ihracatındaki düşüş yüzde 20´dir. Geçen yılın ilk 8 aylık dönemi ile bu yılın ilk 8 aylık döneminde Türkiye´nin Suudi Arabistan´a ihracatındaki düşün yüzde 16,24´dür. Sorun çözüme kavuşturulmazsa, Arabistan´ın uygulayacağı tam ambargo ittifak halinde olduğu Dubai, Bahreyn, Umman gibi ülkelere de yayılır. Bunun gerçekleşmesi halinde hem Hatay´daki hem Akdeniz bölgesindeki ihracatçıların iflası kaçınılmaz olacağı gibi, tarımdan kopan çiftçi sayısı daha da artar. Sorun sadece ihracatçı ve çiftçiyle de sınırlı kalmaz. Çünkü ihracatın sekteye uğraması sadece ihracatçıyı değil üreticileri, sandıkçıları, ambalajcıları, nakliyecileri ve daha pek çok sektörü de olumsuz etkiler. İşsizler ordusu daha da büyür. Türkiye´nin şu an içinde bulunduğu ekonomik krizde bu sorunun çözümsüz bırakılması gibi bir lüksümüz yok. Ortada hukuksuz bir ambargo uygulaması var. İhracatçı, çiftçi perişan oldu. Ancak iktidar şimdiye kadar Suudi Arabistan´ın boykotuna ilişkin tek bir laf etmedi. Ne bir ‘Eyyyyy Suudi Arabistan´ lafı duyduk, ne misliyle karşılık verileceğine dair bir açıklama işittik. Ne de uluslar arası hukuka aykırı bu durum karşısında ilgili merciler nezdinde hak arayacaklarını bildirdiler. Bu sessizlik oldukça manidar.'
Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş ise, Suudi Arabistan´ın, Türk menşeli ürünlere ambargo uygulaması girişimleri çerçevesinde iş insanlarından çok ciddi şikayetler aldıklarını bildirdi. Hatay´da ekonominin olumsuz etkilendiğini belirten ve hükümete acil önlem alınması için çağrı yapan Savaş, Türkiye´nin, Suudi Arabistan ile 3 milyarı ihracat olmak üzere yıllık 6 milyar dolardan fazla bir ticaret hacmi olduğunu ifade etti. Savaş, “Hatay bu ülkeye 70 milyon dolardan fazla ihracat yapıyordu. Özellikle son iki yıldır ticaretimiz gittikçe azalıyor ve artık tamamen durma tehlikesi ile karşı karşıya. Çoğu sebze-meyve dolu yüzlerce tırın, 2019´da İskenderun´dan çıktıktan sonra Duba Limanı´nda keyfi şekilde günlerce bekletildi. Üstü kapalı büyük bir ambargo görüyorduk, bu yıl sıkıntılar artarak devam ediyor ve artık iş insanlarının sabrı kalmadı, önlerini göremiyorlar. Suudi Arabistan´ın ardından Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn´in de ambargoya katılabilir. Suudı Arabistan ile ticaret yapan yaklaşık 32 bin Hataylı vatandaş ile çevre illerdeki iş insanlarının net bilgilere ihtiyaç duymaktadır' dedi.

Ambargoya, 2 soru önergesi
Samandağlı Adana Milletvekili Tulay Hatımoğulları Oruç, Arabistan´ın yarın başlatacağını açıkladığı ambargoyu iki ayrı soru önergesiyle parlamentoya taşıdı. Milletvekili Oruç, TBMM Başkanlığına verdiği, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını istediği önergesinde, '1 Ekim 2020´den itibaren Türkiye menşeili ürünlere Suudi Arabistan tarafından ambargo uygulanacağı kamuoyuna yansımıştır. Konu ile ilgili olarak Suudi Arabistan hükümetinin ithalatçı firmalara Türkiye´den mal almamaları yönünde taahhütname imzalattıkları bilgileri bizlere ulaşmıştır. Suriye´deki iç savaş ve ardından pandemi sürecinin etkilerini atlatamayan özelinde Hatay, Adana ve Mersin ekonomisi olmak üzere tüm Türkiye´nin tarım ihracatı üzerinden ülke ekonomisi bu kriz ile karşı karşıya kalmıştır. 2019 yılı verilerine göre Suudi Arabistan´a en çok ihracat yapan ilk 5 ilden biri olan Hatay ve bölge ekonomisinin Suudi Arabistan ile yaşanacak yeni bir krizden çok ciddi etkileneceği aşikardır. Antakya Ticaret ve Sanayi Odası´nın yapmış olduğu açıklamaya göre; Temmuz ayından beri takip ettiklerini ilettikleri sürecin iki ülke arasındaki diplomasi kanalıyla çözülmesi talebinde bulunmuştur. Türkiye´nin en fazla ihracat yaptığı 15. ülke olan Suudi Arabistan ile; Türkiye´nin körfez politikaları, Suriye´ye yaptığı operasyon ve Cemal Kaşıkçı cinayeti nedeni ile siyasi gerilim sürmektedir. Üstü örtülü olarak yaklaşık iki yıldır devam eden ambargo, Suudi Arabistan tarafından resmileştirilmiştir. Pandemi sürecinde ülkede işsizlik, yoksulluk, açlık, güvencesizlik daha çok arttığı gibi bütün göstergeler daha da artacağını göstermektedir. İçinden geçtiğimiz ekonomik kriz koşullarında, dış siyasette uygulanan gerilimli politikaların etkisi her geçen gün artmakta, tüm toplumun omzuna ciddi bir yük olarak yansımaktadır. Her açıdan maliyeti yüksek savaş ve çatışma politikalarında ısrar etmek yerine, şimdiye kadar gerçek anlamda uygulanmayan barış politikaları denenmelidir' değerlendirmesini yaptı. Türkiye´nin körfez politikaları, Suriye´ye yaptığı operasyon ve Cemal Kaşıkçı cinayeti nedeni ile siyasi gerilimin sürdüğünü belirten ve 'üstü örtülü olarak yaklaşık iki yıldır devam eden ambargo, Suudi Arabistan tarafından resmileştirilmiştir' açıklamasındı bulunan milletvekili Oruç, önergesinde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu´na şu soruları yöneltti: 'Bakanlığınızca Suudi Arabistan ile bu ambargo kararı üzerine resmi bir görüşme yapılmış mıdır? Özelinde Hatay ekonomisi olmak üzere ülke ekonomisi için bu ekonomik yaptırımın kaldırılması için çabanız olmuş mudur/olacak mıdır? Suudi Arabistan´ın ambargo kararına ilişkin resmi bir açıklamanız olacak mıdır? Özelinde Hatay, Adana ve Mersin ekonomisi olmak üzere ülke ekonomisi için bu ekonomik yaptırımın kaldırılması sağlamak üzere çabanız olmuş mudur/olacak mıdır? Suudi Arabistan dışında başka ülkenin benzer bir ambargo kararı alacağı bilgisi tarafınıza ulaşmış mıdır? Türkiye´nin siyasi gerilimlere neden olan, dış siyasette izlediği politikalar sonlandırılacak mıdır? Türkiye´nin izlediği ´masada olmak için sahada olacağız´ savaş siyasetine devam edilecek midir? Askeri varlığını sınır ötesinde sürdürecek midir? Bölgede ve tüm dünyada izlenen dış siyasette, tüm tarafları içeren diyalog zemini yaratılması için Bakanlığınız tarafından adım atılacak mıdır?'
Oruç, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını istediği önergesinde ise şu sorulara yer verdi: 'Bakanlığınızca Suudi Arabistan ile bu ambargo kararı üzerine resmi bir görüşme yapılmış mıdır? Suudi Arabistan´ın ambargo kararına ilişkin resmi bir açıklamanız olacak mıdır?Özelinde Hatay, Adana ve Mersin ekonomisi olmak üzere ülke ekonomisi için bu ekonomik yaptırımın kaldırılması sağlamak üzere çabanız olmuş mudur/olacak mıdır? Suudi Arabistan dışında başka ülkenin benzer bir ambargo kararı alacağı bilgisi tarafınıza ulaşmış mıdır? Türkiye´nin siyasi gerilimlere neden olan, dış siyasette izlediği politikalar sonlandırılacak mıdır? Ticari ilişkilerin geliştirilebilmesi için siyasi gerilimin sürdüğü ülkelerle olan ilişkinin diyalog zemini üzerinden yürütülmesi için Bakanlığınızca hangi adımlar atılmıştır? Bölgede ve tüm dünyada izlenen dış siyasette, tüm tarafları içeren diyalog zemini yaratılması için Bakanlığınız tarafından adım atılacak mıdır?'