Arsuz´da İlaç ve Baharat Bitkileri Yetiştiriciliği Kursu

Sadet Berkyürek/İskenderun

İlaç ve Baharat Bitkileri Yetiştiriciliği Kursu, Arsuz Halk Eğitim Merkezi bünyesinde Hatay´da bir ilk olma özelliği taşıyor. Arsuz Belediyesi´nin tahsis ettiği alanda uygulama yapılan; fesleğen, biberiye, lavanta, kırmızı biber, dereotu, çörekotu, susam, kimyon, reyhan, nane, papatya, defneye varana kadar 10´u aşkın bitki türünün boy verdiği uygulama bahçesinde verilen derse konuk olduk. Ziraat Mühendisi/Eğitmen Leyla Sakaroğlu´na bu kurs ihtiyacının nereden doğduğunu sorduğumuzda cevabını kursiyerlerle birlikte oluşturuyor; “İşsizlik, ilgi alanı, ekonomik koşullar…”. Kurs, EXPO hedefleriyle de kesişen bir uygulama. Hatay Büyükşehir Belediyesi´nin de Arsuz Belediyesi´nin de bu alanda var olan ve açığa çıkan bu potansiyeli kucaklaması bekleniyor. Sakaroğlu´na göre de bu kurstan yetişenler EXPO´nun ihtiyaç duyacağı donanımlı işgücünü oluşturacak.
İlaç ve Baharat Bitkileri Yetiştiriciliği Kursu için hem öğrencilere ulaşıp hem de çevresindeki olanakları harekete geçiren Sakaroğlu, bugün kadın ağırlıklıklı 19 kişilik bir grupla Arsuz Belediyesi´nin tahsis ettiği Karaağaç Ek Hizmet Binası´nın bulunduğu alanda, kullanılmayan bir bölümü uygulama bahçesi olarak düzenleyerek derslerini ve uygulamayı sürdürüyor. Hedef, amaç ve başlangıç motivasyonuna ilişkin sorularımızı öğrencilerinin de katılımıyla yanıtlayan Sakaroğlu, “Kurs fikri için ilk Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü´ne gidip konuştuğumda bunun ilk olduğu belirtildi, ilgilerini de çekti. Ancak öğrenci ve uygulama alanı, gereçlerini de sağlamamız gerekiyordu. Bizim ilaç-baharat bitkileri olarak kullandığımız bir çok çeşidimiz, türümüz var. Bitki yetiştiriciliği için gerekli bilgileri bu alanda uygulamalı olarak, yaşayarak gösterme şeklinde gösteriyoruz. Öğrencilerimiz kendi tercih ettikleri bir bitkileri ektiler, diktiler, sonra bakımlarını da kendileri üstlendiler… çapalaması, gübrelemesi, ilaçlaması…. herşeyiyle kendileri ilgilenip, yetiştirdiler” dedi.

“Bu alandaki gelenek de aktarılmadı”

“Farkındalık yaratmak ilk işimiz” diyen Sakaroğlu, kullanılan bir çok bitkinin zamanla yok olduğunu, zamanla unutulduğuna dikkat çekti. Sakaroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Küçüklüğümüzde yemek yapmak için, baharat yapmak için toplanan çok daha fazla tür vardı. Bununla ilgili gelenek büyüklerimizden bize yeterince aktarılmadı. Bugün bir çok bitkiyi tanımıyoruz. Bir hardal bitkisini anlattığımda, bunun sürekli gözlerinin önünde olan bir bitki olduğunun farkına varmış oldular. Hardalın hangi alanlarda kullanıldığını, ekonomiye katkısını ve bunun değerlendirilmemiş olmasının üzüntüsünü de yaşadılar.”

“Değerleri üretimle dönüştüremiyoruz”
İlaç ve baharat bitkileri üniversiteden gelen bir ilgi alanı olduğunu ve bunu verdiği kursla sürdürdüğünü aktaran Sakaroğlu, bugün değerlerin korunamadığını, bunların üretimle dönüştürülemediğinden yakındı. Hatay´ın bir çok bitkinin gen kaynağı ve merkezi olduğunu, ancak değerlendirilmediğini ifade eden Sakaroğlu, şöyle konuştu: “Bu kadar zengin bir flora elimizdeyken; gen kaynağıyız, bu kadar değerli şey elimizdeyken biz bunları ekonomiye, üretime dönüştüremiyoruz.Kadınlarımız, gençlerimiz işsiz ve tarım giderek daha çok daralan bir alanda yapılıyor. Doğayı korumak, doğada var olanın varlığını sürdürebilmesi, ekonomiye katkısını sağlamak için bu çalışma başlangıç olsun istedik. ‘Böyle bir alanımız var´ şeklinde dikkat çekmedir yaptığımız. Böyle bir amaçla başladık.”

“İlk hedef kooperatifleşme olmalı”
Her kursun sonunda katılımcılara bir iş olanağının hedeflendiğini, böyle bir kurs ölçeğinde ise bu hedefin kooperatifleşme ile sağlanabileceğine inandığını belirten Sakaroğlu, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Biz eğer burada kadın kooperatifini, üretici kooperatifini oluşturabilirsek… ki, herkes bunda hemfikir. Herkes birşey üretmek istiyor. Bunun için bir istek ve talep var. Bu alanda bir pazar da var. Aktarlarda satış değil sadece. İlaç sektöründe de kullanılıyor. EXPO´ya bir de yol var. Büyükşehir Belediyesi´nden de ilgillerin dikkatini çekti. Bu çalışmayı, burada sonlandırmak istemiyorum. Tüm ülke genelinde yaygınlaştırılabilir. Bu değerlerin farkına varmamız lazım.”

“Toplarken yok etmemeliyiz”
Baharat ve ilaç bitkilerini doğadan toplayanlara da dikkat çeken Sakaroğlu, “İnsanlarımız toplarken bu bitkilere zarar veriyor. Toplayıcıların da bu işi bilinçli yapmaları sağlanmalı. Kekik bitkisine zarar vermeden toplamayı bilmeleri gerekir ki, bu bitkinin devamlılığı sağlanabilsin. Kursta da toplayıcılıkla ilgili alan çalışma yaptık, kekik alanlarına gittik, uygun koşullarda topladık. Hardalı da bu çalışmada tanıdılar” diye konuştu.

İlgi alanları buluştu

Eğitime katılanlar ilgi alanlarında buluşmuş oldu. Kursa katılanlar yaptıkları değerlendirmelerle düşüncelerini de aktardı. Buna göre, kursa katılan ve değerlendirmede bulunanlar, düşünc

elerini şöyle aktardı:

Hicran Uyuzlu: Kekik, susam, fesleğen bitkileri, baharatları, bitki yağlarını çok kullanırım. Genelde faydalarını, nasıl muhafaza edileceğini çok merak ediyorum. her zaman hayalim bir aktar dükkanı açmak. Bitkilerle, baharatlarla alakalalı çalışmak istiyorum. Ayrıca çimlendirmeyi, toprakla uğraşmayı çok seviyorum. Bu kurs için teklif gelince hiç düşünmeden kab

ul ettim. En son susamı çimlendirip arkadaşlarıma gösterdim. İmkanım olursa üretimi de sürdürmek istiyorum. Toprağım yok maalesef. Evimin önünde çok küçük bir alanım var, orada denemeler yapıyorum. Şimdi İtalyan domatesi yetiştirmeye çalışıyorum. Yer sıkıntım var, nasıl aşacağımı bilmiyorum.

Sabah Berkyürek: Bahçeyle uğraşmayı seviyorum. Hobi olarak buradayım. Zaten kendi bahçemizde her türlü sebze ve meyve ağaçlarımız var, yetiştiriyoruz. Biraz da öğrenmek, bahçemizde uygulamak için buradayım. Baharatları yemeklerimde kullanıyorum. Bitki çaylarını da seviyoruz.

Şebnem Aslantürk: Evde birkaç çiçeğim vardı, onların bakımını öğrenirim diye teklife evet dedim. Ama geldiğimde sadece süs bitkileri olmadığını, baharat ve ilaç bitkileri ile ilgili bir kurs olduğunu öğrendim. İlgimi çekince devam ettim. Daha sonra arkadaşlarımla beraber bir kooperatif kurulur ya da başka bir oluşum sağlanırsa elbette katılmayı istiyorum.

Özlem Kaya: Arkadaşlarım vasıtasıyla buradayım. Bilgi edinmek için buradayım. Evde, kendi mutfağımda ufak da olsa bir bahçem var. Kendime, çevreme yararlı olabilmek, aldıklarımı komşularıma, çocuklarıma, aileme de aktarmak için buradayım. Tabiki devam ettirmek, ilerletmek istiyoruz. ama belediyenin de bize katkı sağlamasını bekliyoruz. Belediye bize alan gösterilebilir. Çiçek de olsa, bitki yağları da olsa, tohumları, çayları da olsa bir çok yönüyle ele alınabilir. Destek bekliyoruz kısaca.

Mehmet Sürücü: Bitkileri sevdiğim için buradayım. Hocamızın teklifi üzerine başladım. Okul kantininde çalışıyorum. Bu kursa da hobi olarak başladım. Öğrendiklerimi uygulayabileceğim küçük bir toprağım da var. Bu iş yapılabilir, sürdürülebilir.

Zeliha Temirci: Baharat bitkileriyle ilgili olduğu için çok ilgimi çekti. Evimin çevresinde küçük bir alanım var, uğraşıyorum. aslında daha çok çiçekleri seviyorum. Baharatları da çok kullanıyoruz. Kullandığımız baharatların sağladığı faydaları da burada öğreniyoruz. Kurs sonrası için bir kooperatifleşmeye gidilebilir, organize olabilirsek bizim için çok iyi olacak. Ancak destekle yol alabiliriz, bu desteği belediyeden bekliyoruz. EXPO projelerinden de faydalanmak istiyoruz.

Arzu Devrim: Bitki çalarını yapmayı, denemeyi çok seviyorum. Kursa sevinerek katıldım. Çok da memnunum. Bitkilerin yararlarıyla ilgili pek çok şey öğrendim. En az 15 bitki çayı deniyorum. Biberiye çayı için bitkiyi kendi bahçemizden topladık. Bundan sonrası için baharat bitkileriyle ilgili bir iş imkanı olabileceğini umuyorum. Yetiştirdiğimiz bitkinin satışını yapabilir miyiz bilmiyorum. Çünkü alanda pek satış olmuyor. Ancak, yer gösterilir desteklenirse sürdürülebilir olacak.

Zahide Demir: Yaz kış zaten toprakla uğraşıyorum. İşim bu. Hem ağaçlarım var hem yazın bahçemde sebzemi yetiştiriyorum. Bu kursta bilmediğimiz bir alanla ilgili bilgilendik. Bu açıdan çok memnunum. İleriye dönük tabiki de düşüncelerimiz var. Bize imkan sağlanırsa neden olmasın. Bu işin ticaretini de yapabiliriz. Ekmeyi, yetiştirmeyi öğrendik sayılır. Ama ticareti başka bir alan ve bunu sağlayamazsak değerini bulamaz. Bir de doğru diye bildiğimiz o kadar çok yanlış varmış ki, bu eksiklikleri de burada giderdik. Hem yetiştiricilikte hem kullanımda

Diyap Uyar: Emekliyim. Leyla hocama teşekkür ederim. Emeğine sağlık. Toprakla uğraşmayı seviyorum, biraz toprağım var, günlük sebze ihtiyacımız için ekip biçiyorum. Burada da belediyenin gösterdiği alana teşekkür ediyoruz, ilave seyler öğreniyoruz. Burada öğrendiklerimizle bu alanda kendimizi daha da geliştireceğiz.