Arsuz’da kıyı dolgusuna ‘ÇED gereklidir’ kararı

Sadet Berkyürek/İskenderun

Arsuz’a bağlı Pirinçlik mahallesindeki yavru balık tesisine yönelik kıyı koruma dolgu projesi için Hatay Valiliği ‘'Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir' kararı verdi. Firmanın, deniz balıkları yavru üretimi adaptasyon ünitesi ise toplam miktarı belirtilen sınır değerin altında tutularak, doğrudan 'ÇED Kapsam Dışı' kalmıştı.

Defne Su Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından ’Balık Üretim Tesisi ve Kıyı Alanları’ adıyla başlatılan projenin adı, Adaptasyon Tesisi Amaçlı Kıyı Koruma-Dolgu olarak yenilendi. Proje ile ilgili Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın duyuru sayfasında, “HATAY ili ARSUZ, ilcesi Pirinçlik mevkiindeki Defne Su Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılması planlanan Adaptasyon Tesisi Amaçlı Kıyı Koruma-Dolgu projesi ile ilgili olarak Bakanlığımıza sunulan dosyayı PTD Dosyası incelenmiş ve değerlendirilmiştir ÇED Yönetmeliği'nin 17. maddesi gereğince Adaptasyon Tesisi Amaçlı Kıyı Koruma-Dolgu projesi'ne Valiliğimizce 'Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir' kararı verilmiştir” denildi.

15 dönüm dolgu alanı kazanılacak

Firma tarafından ÇED sürecine yönelik hazınlanan ve Bakanlığa sunulan raporda, Arsuz Pirinçlik mahallesi sınırlarındaki kıyıda dolgunun, yavru balık üretimi için kurulu tesisin, ‘dalga ve deniz etkisine karşı korunması ve lojistik operasyonlarının yönetilmesini kolaylaştırması’ amaçlanıyor. Aynı rapora göre proje kapsamında mevcut durumda bulunan balık üretim tesisine eklenecek yeni deniz balıkları yavru üretimi adaptasyon ünitesinde levrek (Dicentrarchus labrax) ve çipura (Sparus aurata) yetiştirilmesi planlanıyor.

Kapasite arttırılmayacak taahhüdü

Aynı raporda “Planlanan proje kapsamında balık adaptasyon tesisinin kapasitesini arttıracak herhangi bir tesis veya ünite kurulmayacaktır” taahhüdüne yer verildi. Bir diğer taahhüd de “Yapılması planlanan dolgu alanı çalışmaları kapsamında teşkil edilecek olan rıhtım alanı, sadece adaptasyon tesisindeki yavru balıkların transfer edilmesi amacıyla kullanılacaktır. Hiçbir şekilde ticari amaçlar için 3. şahıslara hizmet verilmeyecektir” yönünde.

Kapasite düşük tutularak başlandı

Muğla İli, Milas İlçesi, Kıyıkışlacık Mahallesi, Tahtakoz Açıkları mevkiinde faaliyet gösterirken ‘mecburi yer değişikliği’ ile Arsuz İlçesi'ne taşınması ‘uygun görülen’ Defne Su Ürünleri San. Ve Tic. A.Ş., 2021 yılında kapasitesini 180 ton/yıldan 1.500 ton/yıla, üretim alanını da 6.000 metrekareden 30.000 metrekareye artırma talebiyle başvuru yapmış, bakanlık tarafından firmanın talebi olan 30.000 m2 üretim alanında 950 ton/yıl kapasite uygun bulunmuştu.

Hedeflenen kapasite 16 bina tona ulaştı

2021 yılında kuruluş kapasitesini yıllık 950 tonda tutarak ‘çevre etki değerlendirmesi/ÇED gerekli değildir’ belgesiyle Arsuz Pirinçlik mahallesi deniz açıklarında faaliyete başlayan firma, geçtiğimiz yıl ‘yer değişikliği ve kapasite artışı’na da giderek yıllık üretimini 4 bin tona yükseltme yönünde çalışma başlatmıştı. Diğer firmaların da kapasite artışlarıyla Arsuz’da komşu mahalleler Pirinçlik ile Karahüseyinli mahalleleri arasında kurulu tesis sayısı son bir yılda 2’den 4’e çıkmış, 4 firmanın hedeflenen kapasitesi yılık 16 bin tona ulaşmıştı.

Sitelerden ‘tepki toplantısı’

Arsuz'un Pirinçlik mahallesinde deniz açığına kurulu Defne Su Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. ile Trend Deniz Ürünleri ve İnş. Tic. Ltd. Şti. balık çiftliği tesislerinde kapasite artışını öngören Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Halkın Bilgilendirilmesi Toplantısından yöre halkının bilgilendirilmediğini ifade eden 15 bin nüfusun yaşadığı 6 sitenin başkanı ile 2 mahalle muhtarı tepki göstermişti. 6 site başkanı adına ortak açıklama yapan Başak Sitesi Başkanı M. Nuri Erdener, "İskenderun Körfezi'nin ekolojik yapısını etkileyen balık çiftliklerinin kapasitelerini artırma girişimlerini site başkanları olarak yapılmak istenen girişimlere şiddetle karşı çıkıyoruz" dedi. Arsuz Belediye Başkanı Yardımcısı Sami Üstün ve İskenderun deniz Ticaret Odası Başkanı Kemal Kutlu'nun da katıldığı toplantıda konuşan Erdener, "Bölge halkının bilgilendirilmesi toplantısına gerekli çoğunluğun katıldığı belirtilmekte ise de, adeta gizlenerek bu bilgilendirme toplantısı yapılmıştır. Bu toplantıda, İskenderun’dan Arsuz merkeze kadar olan sitelerin başkanları yer almamıştır" değerlendirmesini yapmıştı.