Akın Bodur/İskenderun
Hatay Büyükşehir Belediyesi (HBB) Meclisinin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararıyla İskenderun Otogarının kentin Cebike Mahallesine taşınması, yargıya yansıdı. HBB Meclisinin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararıyla İskenderun'un Cebike Mahallesinde bulunan 3647 ada 5, 6, ve 7 numaralı parsellerin otogar alanına, Akçay mahallesi 396, 468, ve 1316 ada 4 numaralı parsellerdeki otogar alanının da 'depolama alanı'na, 737, 473, 2443 ada 3, 2266 ada 10 nolu parseller de toplu işyeri kullanımına çevrilmesine ilişkin 1/ 5000 ölçekli Nazım İmar Plan değişiklikleri ile 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Plan değişiklikleri onaylandığını ifade eden Mimar Ercüment Kimyon, Hatay İdare Mahkemesi'ne yaptığı başvuruda, telafisi mümkün olmayan zararların önlenmesi için işlemlerin iptalini ve yürütmenin de durdurulmasını talep etti.
Kimyon, Hatay Büyükşehir Belediyesi aleyhine açtığı davada, planların 16.07.2024 tarihinde askıya çıktığını, 14.08.2024 tarihinde askıdan indiğini, itirazların 06.08.2024'e kadar yapıldığını, 'zimni red'in ise 05.09.2024 tarihinde gerçekleştiğini belirtti. Hatay Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararıyla Cebike Mahallesinde bulunan 3647 ada 5, 6, ve 7 numaralı parsellerin otogar alanı planlandığı, Akçay Mahallesi 396, 468, ve 1316 ada 4 numaralı parsellerdeki otogar alanı kullanımından depolama alanına, 737, 473, 2443 ada 3, 2266 ada 10 nolu parseller de toplu işyeri kullanımı olarak değişikliğine ilişkin Nazım İmar Plan ve Uygulama İmar Planı değişikliklerini onayladığını anımsatan Kimyon, imar planı değişikliklerinin iptali için yaptığı itiraza 30 gün içinde cevap vermeyerek itirazını zımni olarak red ettiğini belirtti.
Planlar ilkelere aykırı ve yönetmeliklere aykırı
Hatay Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararının, Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.05.2018 tarih ve 162 sayılı kararıyla onaylanan Hatay İli 1/100.000 ölçekli İl Çevre Düzeni üst planına aykırı olduğunu belirten Kimyon, Hatay İdare Mahkemesi'ne gönderdiği dava dilekçesinde şunlara yer verdi: "... Akçay mahallesi 396, 468, ve 1316 ada 4 numaralı parseller ile 737, 473, 2443 ada 3, 2266 ada 10 nolu parseller 1/100.0000 Hatay İl Çevre Düzeni Planında Kentsel Servis alanı kullanımındadır. Dava konusu iptale konu nazım imar plan değişikliği ile üst plana aykırı olarak söz konusu parsellerin depolama alanına kullanımına değişikliği planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırıdır. Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararına esas Meclis kararında 1/ 5000 ölçekli Nazım İmar Plan değişiklikleri konu edilmiş olsa da 16/07/2024 tarihli ilanda 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Plan değişiklikleri askıya çıkarılmıştır. 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı Meclis kararı incelendiğinde 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Plan değişiklikleriyle ilgili bir hüküm bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Meclis kararı ile askıya çıkarılan planlar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. HBB Meclisinin 08/03/2019 tarihinde onayladığı 1/ 5000 ölçekli Nazım İmar Planı ile birlikte onaylanması gereken Hatay iline ait Ulaşım Master Planı bulunmamaktadır. Ulaşım planının hazırlanmamış olması temel bir eksiklik olmakla birlikte, itiraza konu plan değişikliği ile ulaşım bağlantıları ve ulaşım ilişkileri kapsamında önemli bir kentsel işlevi olan otogar alanının, herhangi bir analiz, etüd ve bütünlüklü değerlendirme olmaksızın noktasal olarak yer değişikliği planlama ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir. Plan değişiklikleri mevzuata aykırıdır. İmar plan değişiklik kararı 3194 sayılı İmar Kanunu ile Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğe aykırıdır. Bu yönetmeliğe göre imar planı; Plan ana kararlarını, sürekliliği, bütünlüğü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılınması halinde yapılan düzenlemeler olarak ifade edilmektedir. Alınan karar bu hükümlere uygun değildir."
Plan değişikliğinde kamu yararı da yok
Kimyon, dava dilekçesine şöyle devam etti: "Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararında kamu yararı bulunmamaktadır. Mevcut imar planında otobüs terminali olarak belirlenmiş olan Akçay Mahallesi 396, 468, ve 1316 ada 4 numaralı parseller ile 737, 473, 2443 ada 3, 2266 ada 10 nolu parseller D-817 nolu karayoluna bağlantılı ve İskenderun-Adana Otoyolu anayolu ile ilişkilidir. Mevcut ulaşım sistemine entegre olan bir noktadır. Oysa ki, itiraza konu plan değişikliği ile önerilen yeni otogar/otobüs terminali yeri Cebike Mahallesinde bulunan 3647 ada 5, 6, ve 7 numaralı parseller mevcut ulaşım sistemine entegre olamayacak bir noktadır. Cebike Mahallesinde bulunan 3647 ada 7 numaralı parselde İskenderun kent halkının kullanımında olan DSİ tarafından yapılmış 1.500 tonluk içme suyu ve kullanma suyu deposu bulunmaktadır. Bu nedenle de Cebike Mahallesi 3647 ada 7 numaralı parsel ve çevresinde suyun koruma alanı oluşturulması zorunlu olan bir yerde yoğun araç ve insan trafiği oluşturacak Otobüs terminali yapılması kamu menfaatine aykırıdır. İskenderun halkının sağlık güvenliği öncelikli olmalı, bu su altyapısı korunmalıdır. Cebike Mahallesi 3647 ada 7 numaralı parselde yer alan 1.500 tonluk su deposu bulunması sebebiyle DSİ’den kurum görüşü alınması zorunlu iken, görüş alınmamıştır. Bu husus da plan değişikliğinin mevzuata aykırı olarak gerçekleştirildiğini göstermektedir. İskenderun'un Karayılan, Azğanlık, Sarıseki, Denizciler ve Bekbele mahallelerinde yaklaşık 100.000 kişi yaşamaktadır. İskenderun kent merkezinde de yaklaşık 150.000 kişi yaşamaktadır. Dolayısıyla İskenderun halkının otobüs terminaline ulaşması Akçay mahallesi 396, 468, ve 1316 ada 4 numaralı parseller ile 737, 473, 2443 ada 3, 2266 ada 10 nolu parseller yerleşim yerlerinin merkezi olduğundan, bu noktaya halkın erişimi daha kolaydır. Cebike Mahallesinde bulunan 3647 ada 5, 6, ve 7 numaralı parsellerin otogar alanı planlandığı, Akçay mahallesi 396, 468, ve 1316 ada 4 numaralı parsellerdeki 'otogar alanı' kullanımından 'depolama alanı', 737, 473, 2443 ada 3, 2266 ada 10 nolu parseller de 'toplu işyeri' kullanımı olarak değişikliğine ilişkin 1/ 5000 ölçekli nazım ve uygulama imar plan değişiklikleri yanlış bir karardır. İmar plan değişiklik kararları İmar Kanunu ile Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğe aykırıdır. Bu yönetmeliğin 26. maddesinde plan değişikliği plan ana kararlarını, sürekliliği, bütünlüğü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan düzenlemeler olarak ifade edilmektedir. Alınan karar bu hükümlere uygun değildir. Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin kararı ile onaylanan imar plan değişikliğinde kamu yararı bulunmamaktadır. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 6/2. maddesine göre her imar planı bir üst plan hükümlerine göre yapılmak zorundadır. İmar planı hazırlanırken yeteri kadar analiz ve sentez yapılmamıştır."
Belediyeye yasa maddesini anımsattı
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu'nun 7. maddesinde büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirlediğini ve 'b fıkrasında' belirtildiğini anımsatan Kimyon, dava başvurusunda "Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye (…) sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak" ifadesine yer verdi.
“Plan kararları, masa başında alınmış rant yaratan imar kararlarıdır”
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 4. maddesindeki 'nazım imar planı' ve 'ulaşım ana planı' tanımlarını ifade eden Ercüment Kimyon, dava başvurusunda şunlara yer verdi: “Planın, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğine aykırı bir şekilde onaylanmış, elde edilen planlarda kamu yararı bulunmamakta, işlemlerde sebep ve amaç yönlerinden hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Plan kararları masa başında alınmış rant yaratan imar kararlarıdır. Nazım imar planlarının amaçlarından biride ulaşım sistemine yönelik çözüm önerilerinin getirilmesidir. Kentlerin en önemli sorunlarından biri ulaşım sistemlerinin planlanmasıdır. Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.06.2024 tarih ve 179 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planında İskenderun kentinin ulaşım sistemine yönelik çözüm önerileri bulunmamaktadır. İmar plan değişiklikleri ile birlikte kentin ulaşım sistemi yeniden planlanmak zorundadır. Bu konuda nazım imar plan kararları ile getirilen yeni bir ulaşım plan kararları bulunmamaktadır. Söz konusu imar plan değişiklikleri ulaşım sistemini ve trafik sorununun, çözmekten çok uzaktır. Plan değişikliklerinde trafik yoğunluğu, sirkülasyon ve ulaşım sorunlarına yönelik hiç bir öngörü olmadığı gözlemlenmektedir. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği hükümlerine uygun nazım imar planı yapılmamıştır. 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı, planlama mevzuatına aykırıdır. Nazım imar planı yapımında planlama ilkelerine uygun bir çalışma yürütülmemiştir. Nazım imar planın ulaşım, sanayi, konut, turizm ve maden alanlarına ilişkin kararlarına bakıldığında, ekolojik dengenin ve ekosistemin sürdürülebilirliğinin sağlanmasının, tarım, orman arazilerinin korunmasının, su kaynaklarının ve akarsu, göl kıyısı gibi doğal yapı alanlarının korunmasının mümkün olmadığı açıkça görülmektedir. Plan içeriği kamu yararına aykırı unsurlar içermektedir. Yürürlükte olan nazım ve uygulama imar planlarını yok sayarak kararlar alınmıştır. Plan hiyerarşisine uyulmamıştır. İmar Kanunun 5. maddesinde nazım imar planı, uygulama imar planı ve çevre düzeni planının tarifleri açıktır. 6. maddesinde ise planlama kademeleri açıkça ifade edilmiştir. Hukuka açıkça aykırı olarak 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı yapılmıştır. Doğal, çevresel, kentsel değerleri bozacak, kamu zararına yol açacak, telafisi güç zararlar verecek olan hukuka aykırı olan plan kararlarını yeniden hukuk dolanılarak ihya edilmesi nedeniyle uygun görüldüğü taktirde davalı idarenin savunması alınmadan önce yürütmenin durdurulması kararı verilmesini talep ediyorum. Hatay Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından 12.06.2024 tarih ve 179 ve sayılı kararı ile onaylanan 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı değişikliği Koruma, Kullanma dengesi gözetilmeden yapılması, imar mevzuatı, şehircilik ve planlama ilkeleri, plan yapım kurallarına ve onama işleminin hukuka aykırı olarak Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin kararı gerçekleşmesi yanında, ayrıca bu kararlarda üstün kamu yararı gözetilmediğinden; meclis kararının yukarıda itiraz ettiğim nedenlerle iptalini talep ediyorum.”