Deniz salyasına çözüm Hatay´dan

Akın Bodur/İskenderun

Ozonla süt fabrikası atıklarını gidermek için iki yıldır sürdürülen çalışma sırasında geliştiren teknolojinin sudaki oksijen oranını arttırdığını belirten Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yahya Kemal Avşar, bu teknoloji ile atık suların oksijen ihtiyacının karşılanmasının mümkün olduğunu ve Marmara Denizi´ndeki salyaya yol açan sorunun çözümünde bu sistemin önemli bir rol oynayabileceğini belirtti.

Deniz salyasının kök nedeninin atık suların kimyasal ve biyolojik oksijen ihtiyacının yeterince giderilmeden derin denize deşarj edilerek uzaklaştırılması olduğunun birçok platformda konunun uzmanı bilim insanları tarafından belirtildiğini aktaran Prof. Avşar, 'Ülkemizde geliştirilen. Mikro/nano kabarcık teknolojisi kullanılarak derin deşarj sistemi ile denize verilen atık suların, deşarj edilmeden önce oksijen ihtiyacının karşılanmasında kullanılacak bir teknolojidir ve deniz salyası olarak adlandırılan müsilajın oluşmasındaki kök problemin çözümünde önemi bir rol oynayabilecektir” açıklamasını yaptı.

Benzer sistemi Japonlar geliştirdi

Lübnan´dan doğup, Suriye´den geçen ve Hatay´da İskenderun Körfezi´ne dökülen Asi Nehri´nin Antakya yöresindeki kirliliği de kısa sürede temizleyebileceklerini savunan, mikro/nano teknolojisinin atmosferdeki oksijeni kullandığı için hammadde olarak maliyeti olmadığını, herhangi bir şekilde kimyasal madde kullanılmadığı için de ortamda kimyasal kalıntı bırakmadığını kaydeden Prof. Dr. Avşar, 'En basit ifade ile doğayı doğa ile temizlemektir. Bunu covid-19 salgınında nefes alma zorluğu çeken hastalara oksijen verilmesi olarak da benzetmek mümkündür. Ülkemizde mevcut olan bu teknolojinin ivedilikle önce atık su arıtımı gibi çevremize etik bir yaklaşımla kullanılması gerektiğini ifade etmek mümkündür' dedi. Yahya Kemal Avşar, buldukları sistemin bir benzerinin Japonlar tarafından da geliştirildiğini öğrendiklerini, iki teknolojinin aynı sonucu vermesine karşın sistemlerin farklı olduğunu da kaydetti.

Yarım günlük çalışma salyayı temizleme süresini de gösterir

Marmara Denizi´ndeki salyaya yol açan sorunu sistemle giderebileceğini ve ortaya çıkardıkları teknolojinin ucuz olduğunu anlatan Prof. Dr. Yahya Kemal Avşar, 'Marmara Denizinde yapacağımız birkaç saatlik çalışma ile salya sorununun yaklaşık olarak ne kadar sürede giderileceği ile ilgili ilk verileri elde edile bilinecektir. Ülkemizde de geliştirilen bu teknolojinin çok maliyetli olmadığı ve sisteme verilen oksijenin sistemi terk edemediği için işletme maliyetlerinin de düşüktür' değerlendirmesinde bulundu.

Teknoloji, OSTİM´deki ustalarla geliştirilmiş

Ankara OSTİM´de faaliyet gösteren Safir OzonLtd. Şti. tarafından geliştirilen ´mikro/nano kabarcık teknolojisi sistemini´ kullanarak, Marmara Denizinde görülen deniz salyası olarak bilinen yüzey tabakanın ortadan kaldırılmasını sağlayabileceğini ifade eden Prof. Dr. Avşar, 'Kentleşmenin doğa üzerindeki baskısını ve doğanın bu baskıya verdiği tepkiyi güncel olarak Marmara denizindeki deniz salyası olarak bilinen tabaka ile acı bir şekilde tecrübe etmekteyiz. Uzmanlar bunun birçok nedeni olduğunu bildirmektedir. Bunun nedenleri arasında, bir iç deniz olan Marmara Denizinin kirlenme hızının, denizin kendini temizleme hızından daha yüksek olması ile yeterince arıtılmadan derin deşarj sisteminin denize ve taşınan yüksek organik madde yüküdür. Ve denizde bu organik maddeleri parçalayacak kadar oksijenin bulunmaması da, salyanın nedenleri arasındadır' değerlendirmesini yaptı.

'Doğayı doğa ile temizlemek'

Günümüzde yeni gelişen ve ülkemizde de mevcut olan ´Mikro/nano kabarcık´ teknolojisinin, Marmara Denizinde görülen salya sorununun çözümüne önemli katkı sağlayabileceğini anlatan Prof. Dr. Avşar, şu açıklamayı yaptı: 'Mikro/nano kabarcık teknolojisi ile atmosferdeki oksijenin sınırsız bir şekilde ve düşük bir maliyet ile suların oksijen ihtiyacının hızla giderilmesinde kullanılabilir. Bu teknoloji; mikro/nano boyutta ve oksijen içeren gaz kabarcıklarının sistem içerisinde bir oksijen deposu olarak kullanılmasına dayanmaktadır. Teknoloji, gazların boyutlarının küçüldükçe sıvı içerisinde davranışlarının farklılaşması prensibine dayanmaktadır. Mikro/Nano ölçekte gazların sıvıyı hiç terk etmedikleri veya çok yavaş terkettikleri Stoke´s kanunu ile bilinmektedir. Mikro/nano teknolojisi atmosferdeki oksijeni kullandığı için hammadde olarak maliyeti olmadığı gibi, herhangi bir şekilde kimyasal madde kullanılmadığı için de ortamda kimyasal kalıntı bırakmamaktadır. Mikro/nano kabarcık teknolojisi ile gaz kabarcıklarının yüzey alanı milyonlarca kez arttırıldığı için gaz kabarcığından sulara oksijen geçiş hızıda önemli oranda artmaktadır.'

İBB´ye ´salya başvurusu´

Marmara Denizinde yaşanan ´salya sorununu´ gidermek amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesine gönderdikleri yazıyla sistem hakkında bilgi verdiklerini de anlatan Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Avşar, geliştirdiğimiz teknoloji ile Ankara´daki Mogan Gölü suyunu 5 dakikada, çöp atık suyunun kimyasal oksijen değerini de 20 dakikada yüzde 80-90 azalttıklarını kaydetti. Ankara Üniversitesi Su Ürünleri ve Mustafa Kemal Üniversitesi Biyosistem Mühendisliği Bölümünde 2 akademisyenle yaptığı müzakere sonrası İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile iletişime geçtiğini belirten Prof. Dr. Avşar, 31 Mayıs 2021 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Daire Başkanlığına gönderdiği yazıda şunlara yer verdi: 'Geliştirdiğimiz teknoloji ´mikro/nano kabarcık teknolojisi´ olarak bilinmektedir. Gazların boyutlarının küçüldükçe sıvı içerisinde davranışlarının farklılaşması prensibine dayanmaktadır. Mikro/Nano ölçekte gazların sıvıyı hiç terk etmedikleri veya çok yavaş terkettikleri Stoke´s kanunu ile bilinmektedir. Bu ölçeğe düşürülmüş kabarcıkların yüzey alanların 60 milyon ile 60 milyar arasında artırıldığı ve gaz sıvı ara yüzeyinde kütle transferinin de bu hızla gerçekleştiği bilinmektedir. Üstelik Mikro/nano ölçekte gaz kabarcıkları suyu/sıvıyı terk etmedikleri için bir depo olarakta görev yapmakta ve ihtiyaç duyulan gazı sıvıya atmosferik basınçtan daha hızla sıvıya iletebilmektedir. Geliştirdiğimiz teknoloji havadan oksijenin alınması, saflaştırılması, ozon gazına dönüştürülmesi ve su içine mikro/nano kabarcık halinde verilmesi prensibine dayanmaktadır. Ozon teknolojisinin atık su arıtmadaki etkisi zaten bilinen bir bilgidir. Burada önemli olan teknoloji ozon gazının mikro/nano ölçekte sıvıya verilmesi için gerekli jeneratörün geliştirilmesi idi ve biz bu jeneratörü geliştirdik. Geliştirdiğimiz teknoloji ile Mogan gölü (Ankara) suyu 5 dakika, Çöp atık suyunun Kimyasal Oksijen Değerini de 20 dakika içinde yüzde 80-90 azaltmayı başardık. Mikro/nano kabarcık teknolojisinini bir diğer olumlu yanı ise askıdaki katı maddeyi hemen su yüzeyine taşımasıdır. Ayrıca sistem de ozon kullanıldığı zaman kalıntı olarak geriye oksijen kalmaktadır. Dolayısı ile doğayı doğa ile temizlemenin mümkün olduğunu gördük. Bu teknolojinin hem derin deşarj sistemlerinde hem de Marmara denizinde kullanılabileceğini düşünüyoruz.'

'Asi Nehrini pırıl pırıl yaparım'
Lübnan´nın Bekaa Vadisi bölgesinde doğan ve Suriye´den geçip, Türkiye´de İskenderun Körfezi´nin Samandağ bölgesinde denize dökülen 386 kilometrelik Asi Nehri´nin 98 kilometrelik bölümünün Hatay´dan geçtiğini anımsatan Avşar, Antakya yöresinde görülen nehir kirliliği de kısa sürede temizleyebileceklerini söyledi. Bununla ilgili olarak Hatay Büyükşehir belediyesindeki yetkililerle görüşme yaptığını anlatan Prof. Dr. Yahya Kemal Avşar, 'Asi Nehri´ni, 20 tonluk, 50 pompa kullanarak, nehir suyunun pırıl pırıl akmasını sağlayacağımızı düşünüyorum' dedi. Asi Nehri´nin Antakya´dan geçen bölümünde yaz aylarında suyun çekilmesi üzerine ortaya çıkan koku, yörede yaşayanların şikayet konusunu oluşturuyor. Hatay Valiliği, Antakya Belediyesi ve Hatay Büyükşehir Belediyesinin geçmişte koku sorununa yönelik çalışma yaptığı, ancak sorunun giderilemediği biliniyor. Benzer sistemin Japon bilim adamları tarafından da bulunduğu ve hali hazırda yüzey sularının ve rehabilitasyonunda ve akuatik yaşamın canlandırılmasında kullanıldığını belirten Prof. Dr. Avşar, Safir Ozon Ltd Şti tarafından geliştirilen sistemin benzer sonuçları verdiği ancak farklı prensipler ile çalıştığını kaydetti.