CHP Hatay Milletvekili ve TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi Av. Servet Mullaoğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a; 6 Şubat depremlerinde yıkılan ve zarar gören kültürel miras yapıları, arkeolojik alanlar ve dini yerlerin durumunu sordu.
M.Ö. 300’lü yıllarda kurulmuş Helenistik bir şehir olan Antakya şehir merkezinin neredeyse tamamen yıkıldığını belirten Mullaoğlu, yıkılan ve zarar gören kültürel miraslar, arkeolojik alanlar, dini yerler ve ibadethanelerin bir listesini oluşturdu, bu yapılara ilişkin Bakanlığın çalışmaları hakkında bilgi istedi.
Mullaoğlu, bu yapıların yeniden Antakya’ya kazandırılmasını önemine değinerek, Hatay Kültürel Mirasını Koruma Bilimsel Danışma Kurulunun bu yapılara ilişkin nasıl bir görüş belirttiğini, enkaz kaldırılma esnasında bu yapıların uzman kişilerce denetim ve gözetiminin yapılıp yapılmadığını ve bu yapıların onarım, restorasyon ve iyileştirme çalışmalarına ilişkin nasıl bir planlama yapıldığına yönelik soru yöneltti.
Yıkılan ve zarar gören bu yapılardan kaçının kamuya, kaçının özel mülkiyete ait olduğunu ve özel mülkiyet olan kültür mirası yapıların yeniden kazandırılmasına ilişkin ne gibi kararlar alınacağını da soran Mullaoğlu, Antakya halkı için çok önemli bu yapılara ilişkin Bakanlıktan gelecek yanıta göre konunun takipçisi olacaklarını belirtti.
Hangi kültür varlıkları zarar gördü?
Mullaoğlu, Hatay’da yıkılan, ağır hasarlı durumda olan ve zarar gören kültür varlığı ile ilgili oluşturduğu liste şöyle:
Eski Antakya sokakları ve dünyanın ilk ışıklandırılan caddesi olan Kurtuluş Caddesi tamamen yıkıldı.
Antakya Sinagogu, 1853 depreminde de yıkılan ve yeniden yapılan Habib-i Neccar Camii ve St Peter ve Paul Ortodoks kilisesi yıkıldı.
Roma mozaikleri koleksiyonuyla tanınan Hatay Arkeoloji Müzesi’nin bir bölümü hasar gördü.
İskenderun’daki 1600’lerde inşa edilen Latin Katolik Kilisesi’nin ritüel alanı zarar gördü.
Kırıkhan’da bulunan ve Haçlı Prensliğinden kalan Darb-ı Sak Kalesi’nin tamamı yıkılmış ve içindeki Bayezid-i Bestami Türbesi büyük zarar gördü.
1927 yılında mimar Leon Benju tarafından yapılan ve 29 Haziran 1939’a kadar meclis binası olarak kullanılan Hatay Meclis Binası büyük hasar aldı.
Payas Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi’nin minaresi yıkıldı.
Antakya’nın güneyinde Hıristiyan toplulukların dini miras alanları yıkıldı.
Arsuz’daki Mar Yuhanna, Altınözü’ndeki Meryem Ana, Samandağ’daki Meryem Ana ve İskenderun’daki Aziz Nikola Ortodoks kilisesi ağır hasar görmüş kısmen yıkıldı.
Altınözü Sarılar Aziz Georgios Rum Ortodoks Kilisesi’nin duvarları hasar gördü.
-Vakıflı Ermeni köyündeki Katolik Surp Asdvadzadzin Kilisesi depremden büyük hasar aldı.
Bakan Ersoy’a ne sordu?
-Hatay ilimizde 6 Şubat depremlerinden etkilendiği tespit edilen kültürel miraslarımız, arkeolojik alanlarımız, dini yerlerimiz ve ibadethanelerimize ilişkin Bakanlığınızca bu güne kadar ne gibi çalışmalar yapılmıştır?
-Bu yapılara ilişkin oluşturulmuş olan Hatay Kültürel Mirasını Koruma Bilimsel Danışma Kurulunun görüşleri nelerdir? Bu yapılara ilişkin sunulmuş bir durum raporu mevcut mudur?
-Böyle bir rapor mevcut ise her biri çok değerli birer kültürel miras olan bu yapılara ilişkin nasıl bir planlama yapılmaktadır?
-Enkaz kaldırma çalışmaları esnasında kültürel yapılara ilişkin Bakanlığınıza bağlı kurum uzmanlarınca gerekli denetim ve gözetim yapılmış mıdır?
-Zarar görmüş olan yapılardan kaçı özel mülkiyet kaçı kamuya ait yapılardır?
-Özel mülkiyet olan yapılara Bakanlığınızca hangi desteklerde bulunulmaktadır.
-Bu yapılarımızın restorasyonu, onarımı, iyileştirilmesi yönünde alınmış olan kararlar ya da başlatılmış çalışmalar var mıdır?
-Hasar görmüş bütün bu yapıların yeniden Antakya’ya kazandırılabilmesi için bu alanda uzmanlaşmış hangi kurum ya da kuruluşlardan destek alınmaktadır?
Fotoğraflar: Sadet BERKYÜREK
