Dünya Talasemi Günü

Akın Bodur/İskenderun

Dünyada Akdeniz´i içine alan bir kuşak içinde ülkemizin yanı sıra Kıbrıs, İtalya, Yunanistan, İspanya, Fransa, Kuzey Afrika Ülkeleri, Ortadoğu Ülkeleri, Kafkasya, Pakistan, Hindistan, Güney Asya ve Uzakdoğu´da sık görülen hastalıktır. Talasemi, ´hasta´ ve ´taşıyıcı´ olarak ikiye ayrılıyor. Hastalığın en büyük nedeni ´akraba´ ve ´dar toplum´ evliliği olduğu biliniyor. Talasemi´ye bu yıl ´kırmızı´ renkle dikkat çekiliyor.
İskenderun ve Hatay´da Talasemi Günü kapsamında halka yönelik hastalığa karşı bilgilendirici seminerler düzenlendi. İskenderun Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliğiyle İskenderun Toplum Sağlığı Müdürlüğü çalışanları, Belediye Kültür Sarayı´nda öğrenci ve halka yönelik talasemi hastalığına ilişkin sunum yaptı. Öğrenciler de mesajlarla hastalığa dikkat çekmeyi sürdürdü. Tiyatro oyununu Akdeniz Sağlık Meslek Lisesi´nin talasemi taşıyıcısı öğrencileri oynadı.

4 bin hastanın 2 bin 500´ü Hatay doğumlu
İskenderun İlçe Sağlık Müdürü Dr. Volkan Yeter, dünyada ve ülkemizde özellikle bölgemizde en sık görülen ailesel geçişi olan kalıtsal kan hastalığı olan ve Akdeniz Anemisi olarak bilinen talasemiye yönelik çalışmaların devam ettiğini bildirdi. Türkiye´deki 4 bin hastanın 2 bin 500 civarının Hatay doğumlu olduğunu ve İskenderun´da merkeze kayıtlı 600 civarı tedavi gören hasta bulunduğunu belirten Dr. Volkan Yeter, “İskenderun İlçe Sağlık Müdürlüğü olarak amacımız; sürekli kan nakli gerektiren ve doğru tedavi edilmezse ölümle sonuçlanan, halk arasında Akdeniz Anemisi olarak bilinen Talasemi ve orak hücre hastalığındaki yeni doğumları engellemektir. Tedavisi zor olmasına rağmen tanısı basit bir kan testi ile (Hemoglobin Elektroforezi) konabilen bu hastalıkların önlenmesi son derece basittir. Bu test ilçe sağlık müdürlüğümüze bağlı talasemi birimimizde ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır” bilgisini paylaştı.

Evlilik öncesi ücretsiz test uygulaması
Talasemili çocuk doğumunu engellemek için evlilik öncesi tarama testlerinin mutlaka yapılması gerektiğini, tespit edilen çift taşıyıcılara gerek evlilik öncesi gerekse gebelik öncesi ve sırasında İlçe Sağlık Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren Talasemi Biriminde ‘´Genetik Danışmanlık ve Talasemi (Akdeniz Anemisi) Eğitimleri´´ verildiğini bildiren Dr. Yeter, çiftlerin sağlıklı bebek sahibi olması için diğer kurumlarla işbirliği içinde çalışarak mutasyon analizleri yapıldığını kaydetti. Dr. Yeter, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Sağlıklı Yaşam Parkımıza evlilik testleri için başvuran çiftlerimize evlilik öncesi talasemi taraması yapmaktayız. Yaz aylarıyla birlikte tüm Türkiye´de olduğu gibi ilçemizde de evlilik için düğün telaşları artmaktadır. Evlilik hazırlığındaki çiftler için tüm hazırlıklardan daha önemli konulardan biri, evlenecek bireylerin sağlık ve genetik açıdan durumlarının değerlendirilmesidir. Bazı durumlarda kişi sağlıklı görülebilir, ancak belirlenmemiş sağlık sorunları olabileceği gibi, bulaşıcı ya da kalıtsal hastalıkların gizli bir taşıyıcısı da olabilir. Evlenecek çiftlere yapılacak tarama testleri ile bu gibi durumlar ortaya çıkarılabilecek, üreme kabiliyetleri ve olası engeller hakkında bilgi edinilebilecek ve gerekli önlemler alınıp, tedaviler başlatılabilecektir. Biz de sağlıklı yaşam parkımızda evlilik için başvuran çiftlerimizin tamamına talasemi testi(Hemoglobin Elektroforezi) yapıyoruz. Ücretsiz olarak yapılan bu testin yanında çiftlerimiz hem talasemi ve orak hücre hastalığı konusunda bilgilendiriliyorlar, hem de evlilik öncesi danışmanlıkla; evlilikte iletişim, gebelikten korunma yöntemleri, akraba evliliği, cinsel yolla bulaşan hastalıklar konularında eğitim alıyorlar.”

Kontrol programı başlatılıyor
Sağlık Bakanlığı´nın hizmetleri organize etmek ve yaygınlaştırmak amacıyla hastalığın görülme sıklığı göz önünde bulundurularak Hemoglobinopati Kontrol Programı başlatıldığı bilgisini de paylaşan Dr. Yeter, bu program ile sağlık personeli, diğer kurumların ve basın işbirliği ile halkın, gençlerin, evlenecek ve yeni bebek sahibi olacak çiftlerin bilgilenmesini ve test yaptırmalarını sağlayarak, hastalıklı bebek doğmasını önlemeyi ve mevcut hemoglobinopati hastalarının yaşam süreleri uzatılarak, yaşam kalitelerinin arttırılmasının hedeflendiğini ifade etti.

25 yıldır kutlanıyor
Talaseminin, hastalar ve taşıyıcılar olmak üzere iki grupta incelendiğini ifade eden Hatay İl Sağlık Müdürü Dr. Sebahattin Yılmaz da şu açıklamayı yaptı: 'Taşıyıcılar herhangi bir belirti vermezler ya da hafif kansızlık gibi belirtiler gösterebilirler. Çocukları taşıyıcı ya da sağlıklı doğabilir. Ancak iki taşıyıcının evlenmesi durumunda yüzde 25 hasta, yüzde 50 taşıyıcı bebek doğma riski vardır. Hasta bebekler 6 ay-1 yaştan itibaren bu hastalığın belirtilerini vermeye başlar ve tüm hayatları boyunca eziyetli, zor ve pahalı bir tedavi almak zorunda kalırlar. Hastalar her 3 haftada bir kan ve deri altından özel ilaçları almak zorundadır. Kalp, karaciğer yetmezliği, iskelet ve hormon sistemleri ve büyüme gelişme ile ilgili sorunlar çıkar. 30-35 yaşına nadiren ulaşabilirler. Ülkemizde akraba evliliklerinin fazla olması, genetik geçişli bir hastalık olan talaseminin görülme sıklığını artırmaktadır. Bu nedenle, ikisi de taşıyıcı olan çiftlerin bilinmesi ve çocuk sahibi olmadan önce genetik danışmanlıktan yararlanmaları, hastalığın önlenmesi açısından gereklidir.
Talasemi önlenebilir bir hastalıktır. Evlilik öncesi testler ile tanı konabilir ve hasta bebek doğması engellenebilir. Bu testin yapılması doğacak çocukların, gelecek nesillerin sağlığı açısından önemlidir. Her yıl yüzlerce hastalıklı çocuk dünyaya gelmekte, aileler ve toplum maddi ve manevi zarara uğramaktadır. Bu nedenle Bakanlığımız tarafından şimdiye kadar yapılan hizmetleri organize etmek ve yaygınlaştırmak amacıyla hastalığın görülme sıklığı göz önünde bulundurularak Hemoglobinopati Kontrol Programı başlatılmıştır. Bu programın amacı; Sağlık personeli, diğer kurumların ve basın işbirliği ile halkın, gençlerin, evlenecek ve yeni bebek sahibi olacak çiftlerin bilgilenmesini ve test yaptırmalarını sağlayarak, hastalıklı bebek doğmasını önlemek. Mevcut hemoglobinopati hastalarının yaşam süreleri uzatılarak, yaşam kalitelerinin arttırılmasıdır. 1993 yılından itibaren 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü olarak kutlanmaktadır. Ülkemizde de planlanan çeşitli aktivitelerle önemli bir halk sağlığı sorunu olan hemoglobinopatilerin gündemde tutulması ve bu sayede toplumun konu ile ilgili bilinçlendirilmesi, farkındalık yaratılması ve konuya hassasiyetin oluşturulması hedeflenmektedir.'

HATODER´den talasemi standı
Sağlık Bakanlığı tarafından Ankara Sheraton Otelde, 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü nedeniyle düzenlenen etkinlikte, Hatay Talasemi ve Orak Hücre Anemi Hastalıkları Derneği (HATODER) de stand açtı. Dernek başkanı Burhan Kerimoğlu, talasemi hastası ve ailelerinin de bulunduğu stanttaki promosyon malzemelerinin HBB tarafından karşılandığını belirtti.