Ekonomik kriz intiharlarına üç önerge

Akın Bodur/İskenderun

Hatay Milletvekili Suzan Şahin, ülkede son yıllarda yoksulluk, geçim sıkıntısı, borç ve çalışma koşullarının kötü olması nedeniyle artan intihar vakalarının artış göstermesi üzerine intiharlar neden olan konular ve gerekli önlemlerin alınması amacıyla meclis araştırması açılmasını istedi. Samandağlı Adana Milletvekili Tülay Hatımoğulları Oruç da, Hatay Valiliği önünde'Çocuklarım aç, iş istiyorum' diyerek kendisini yakan Adem Yarıcı´nın ölümünü iki önergeyle parlamentoya taşıdı.

Şahin, meclis araştırması istedi
Hatay Milletvekili Şahin, 'Son aylarda ekonomik sıkıntıları gerekçe göstererek yaşanan toplu intiharlar, kriz nedeniyle insanların yaşam koşullarının giderek daha da ağırlaşarak, işsiz ve yoksul sayısının arttığını ortaya koymaktadır. Geçtiğimiz hafta Hatay Valiliği önünde ´Çocuklarım aç, iş istiyorum anlamıyor musunuz?´ diyerek kendini yakarak hayatına son veren hemşehrimiz Adem Yarıcı artık son olsun' değerlendirmesinde bulundu. TBMM Başkanlığına, artan intihar oranlarının araştırılması, bu konuda gerekli önlemlerin alınması amacıyla Meclis Araştırma Önergesi veren milletvekili Şahin, tüm siyasi partilerin önergeye ‘kabul´ oyu vermesi gerektiğini, ülkenin kanayan yarası olan intiharların, mecliste kurulacak bir araştırma komisyonu tarafından bir an önce araştırılarak gerekli önlemlerin devlet eliyle alınması gerektiğini de ifade etti.
TÜİK verilerine göre 2002-2018 yılları arasında 50. 378 kişi intihar ettiğini belirterek artan intihar oranlarının araştırılması, bu konuda gerekli önlemlerin alınması amacıyla Meclis Araştırması açılması istemiyle TBMM Başkanlığı´na önerge veren milletvekili Şahin, '17 yıllık AKP hükümetleri dönemde Türkiye´de her sene ortalama 2 bin 963, her ay 246, her gün 8 kişi hayatına son vermiştir. Aynı dönem içerisinde intihar edenlerin 5 bin 318´i aile içi sorunlar, 4 bin 481´i geçim sıkıntısı, 10 bin 887´si hastalık, bin 4´ü ticari başarısızlık, 2 bin 412´si aşk ve istediği ile evlenememe, 3 bin 896´sı diğer nedenlerle hayatına son verdiği kayda geçerken, 21 bin 256 kişinin ise neden intihar ettiği bilinmemektedir. Sadece 2018 yılında, yüz bin nüfus başına düşen kaba intihar hızı 3.88 olurken, her yüz bin kişiden dördü intihar ederek hayatına son vermiştir. Geçtiğimiz hafta Hatay Valiliği önünde kendini yakan hemşehrimiz Adem Yarıcı artık son olsun' açıklamasında bulundu.
Planlı üretim ekonomisine geçilmediği sürece işsizliğin, enflasyonun, her gün gelen zam ve ek vergilerin daha da can yakacağını ifade eden milletvekili Şahin, 'AKP politikalarının çökme noktasına getirdiği ekonomi can almaya devam ediyor. Son yıllarda yoksulluk, geçim sıkıntısı borç ve çalışma koşullarının kötü olması nedeniyle intihar vakaları ciddi oranda artış göstermiştir. Geçinmek bu kadar zorlaşırken vatandaşlarımız önünü göremiyor. Bu vesileyle geçen hafta Hatay Valiliği önünde ´Çocuklarım aç, iş istiyorum anlamıyor musunuz?´ diyerek kendini yakan Adem Yarıcı isimli hemşehrime Allah´tan rahmet, yakınlarına sabır diliyorum. Kendini yakan hemşehrim gibi bu ülkede yaşayan milyonlarca insan işsizlikle boğuşuyor, evine aş, ekmek götürememenin ağırlığı altında eziliyor. Tek derdi yandaşını, eşini, dostunu, akrabasını zengin etmek olan AKP hükümeti artık kendine gelmeli.'

Oruç´tan iki önerge
Milletvekili Oruç, TBMM Başkanlığına verdiği ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay tarafından yazılı cevaplandırılmasını istediği önergesinde, '7 Şubat 2020´de kamuoyunu derinden sarsan intihar olayı basına yansımıştır. Adem Yarıcı, Hatay Valiliği önünde ´Çocuklarım aç, iş istiyorum anlamıyor musunuz?´ diyerek kendini yakarak hayatına son vermiştir. Ağabeyi Şerif Yarıcı, boyacılık yapan Adem Yarıcı´nın uzun süre iş bulamadığını ve 15 gün önce eşinden boşanan kardeşinin işsizlikten dolayı bedenini ateşe verdiğini söylemiştir. Kardeşinin 2 ay önce de Hatay Büyükşehir Belediyesi önünde iş için intihar girişiminde bulunduğunu, belediye yetkililerinin ´Ocak ayında işe alacağız´ diye söz verdiğini söyleyen ağabey Yarıcı, belediyenin sözünü tutmadığını ve kardeşinin bunalıma girip intihar ettiğini basınla paylaşmıştır. Türkiye´deki ekonomik kriz nedeniyle artan yoksulluk, geçim sıkıntısı, işsizlik ve borç intihar oranlarını arttırmıştır. Hatay Valisi´nin dediği gibi ´psikolojik sorunlar´ ya da Ağrı AKP Belediye Meclis Üyesi´nin söylediği gibi ´ucuz, siyasi manevra´ ya da ´mahrem konular´ Türkiye´de yaşanan bu intiharların nedeni olmadığı gibi kişisel de değildir. Ekonomik krizin toplumdaki etkilerinden kaynaklanmaktadır. Ekonomik krizin derinleşmesi ile istihdam düşerek, işsizlik artmakta ve giderek yoksullaşan toplumda derin psikolojik etkiler yaratmaktadır. Türkiye´de yaşanan derin toplumsal sorunlar yurttaşların hayatını çok ağır etkilemekte ve bu sorunlara kalıcı, etkili ve doğru çözümler üretilmediği için insanlar son çare olarak yaşamlarına son vermektedir. DİSK-AR Ocak 2020 İşsizlik Raporu´na göre; geniş tanımlı işsizlik 7 milyonun üzerinde ve ´İşsizlik kronikleşirken, işsizler ümitsizleşiyor. Son bir yılda bir yıldan fazla süredir iş arayanların oranı yüzde 37, 9-11 aydır iş arayanların oranı yüzde 68 arttı. İş bulma ümidi kalmayanların sayısı yüzde 38 artarak 668 bine yükseldi.´ Sosyal olanaklardan yoksun, işsiz, ümidini kaybetmiş ve gelecek kaygısı yaşayan bireylerin içine düştüğü toplumsal travmayı azaltmanın/engellemenin yollarını bulmak için sosyal ve ekonomik acil önlemler alınmalıdır' ifadesine yer verdi.

Önergelerinde hangi soruları yöneltti?
Milletvekili Oruç, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay´a ayrı ayrı yönelttiği önergelerinde şu sorulara yer verdi: 'Türkiye´de yaşanan ekonomik krizin toplumda yarattığı derin izler insanları çaresizlik içinde bırakmakta, intihara sürüklemektedir. Bu konuda bir çözüm programınız olacak mıdır? Giderek artan intihar vakalarına karşı araştırma ve inceleme başlatacak mısınız? Son 18 yılda toplam kaç kişi intihar etmiştir? İntihar sebepleri nedir? İntihar edenlerin yaş, cinsiyet ve mesleki durumları nedir? İntihar edenlerin arasında işsizlik/geçim sıkıntısı/borçlar nedeniyle yaşamına son verenlerin sayısı ve yıllara göre dağılımı nedir? Sosyal yardım konusunda yapılan araştırmalar; kamusal bilgilendirme ve tanıtımın yetersiz, başvuru sürecinin karmaşık, sosyal yardım almanın damgalayıcı olduğunu ve bu durumun yoksulların koşulları taşısa bile sosyal yardım başvurusunda bulunmasını engellediğini göstermektedir. Sosyal yardım sistemindeki bu unsurların değiştirilerek, sosyal yardım başvurularının artırılması için ilgili Bakanlıklarla birlikte çalışmalarınız olacak mıdır? İntihar vakalarının toplumsallığı üzerine yoğunlaşılmalı, bu vakaların çoğalmaması için acil önlemler alınmalıdır. Tarafınızca bunun için atılan adımlar var mıdır? Yurttaşların omuzlarındaki ekonomik yükün azaltılmasına dönük çalışmaların ilk adımı; uygulanan tüketim ekonomisi ve kamu yönetimindeki israflar nedeniyle artan bütçe açığının faturasının, yapılan çift haneli zamlar ve artırılan vergiler aracılığıyla tüketiciye kesilmesine son verilmesiyle olacaktır. Ve ekonomik krizin etkisinin TUİK tarafından açıklanan tek haneli enflasyon oranı ile örtülmek istenmesi yerine gerçek enflasyon oranları açıklanması ve buna göre planlamalar yapılması ikinci adım olacaktır. Bu konuda çalışmalarınız var mıdır?İşsizlik tanımını “gerçek işsizlik” olarak; ‘ümitsiz işsizler´, yüzde 71´ini kadınların oluşturduğu ‘iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar´, ‘zamana bağlı eksik istihdam´ ve ‘mevsimlik çalışanları´ da kapsayacak şekilde değiştirmeye dönük çalışmalarınız var mıdır? İşsizlik Sigortası Fonu´nun amacı dışında kullanılmaması işsizliğin etkileri için önemli olacaktır. İşsizlik Sigortasından yararlanmak için şart olan; son üç yılda 600 gün çalışma koşulunu azaltmak için çalışmalarınız var mıdır? Uluslararası Çalışma Örgütü´nün (ILO) ´insana yaraşır iş´ yaklaşımı temelinde ‘herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalı´ yükümlülüğünden hareketle ilgili Bakanlığınızın bununla ilgili çalışmaları var mıdır? Varsa nelerdir? Yoksa neden yoktur?'