Gündüz: Deprem incelemesi gerekli

Akın Bodur/İskenderun

 İskenderun ve Hatay´ın birinci derece deprem bölgesinde yer aldığını yineleyen Gündüz, İskenderun´da fay hattı ve odak noktasına ilişkin depreme yönelik bir inceleme ve çalışmanın yapılması gerektiğini söyledi. Yeni Türk Bina Yönetmeliğinin hazırlandığını belirten ve yönetmelin, parsellerin internet üzerinden deprem riskinin hazırlanma sistemini getireceğini de anlatan Gündüz, deprem riski hesaplamasına göre binaların yapılacağını, ancak günümüzde bu bilginin yüz yüze alınabildiğini anlattı.
Ayna İskenderun Kültür Derneği ile Evimiz İskenderun Süpürge Derneğinin ortak düzenlediği ve geleneksel hale getirilen Çarşamba Sohbetinde konuşan İnşaat Mühendisleri Odası İskenderun Temsilcilik Başkanı Selahattin Gündüz, Hatay´a da uzanan Doğu Anadolu Fay Hattının Van-Çanakkale arasına uzandığını ve en hareketli fay hattının olduğunu ifade etti. Hat üzerinde iki-üç yılda bir deprem olduğunu belirten Gündüz, 'Her deprem zarar veriyor. Bu nedenle binalar inşa edilirken, fay hattına ne kadar uzaklıkta yapılırsa o kadar güvende olunur. Kuzey Anadolu Fay hattı, yıkıcı depremler yarattı, yaratıyor' dedi.

Gündüz: Mühendisler olarak bilgilendirmeden sorumluyuz
Yöre halkının deprem konusunda yeterinci bilgi sahibi olmadğını, oda olarak bu eksikliği gidermeye çalıştıklarını belirten Gündüz, 'Evlerin yapımında göre alan mühendisler olarak, kayıplardan da, bilgilendirmeden de sorumluyuz' diye konuştu. Oda olarak İskenderun´da yaptıkları deprem anketinde, yörede yaşayanların ev alınken depreme dayanıklı olup olmadığını araştırdıklarına yönelik kimsenin bir işaretlemede bulunmadığını belirten Gündüz, konukların depreme dayanıklılığa göre değil, fiyatı ya da akrabalara yakınlığına göre alındığının ortaya çıktığını söyledi.

´Deprem, bilinmeyenler formülüdür´
Depremi, bilinmeyenler formülü olarak niteleyen İnşaat Mühendisleri Odası İskenderun Temsilcilik Başkanı Selahattin Gündüz, 'Hesapları da, etkileri de öyledir. Deprem, yeryüzünün derinliklerinde yer alan bir odak, ve kayaların kırılmasıyla enerjinin yeryüzüne çıkması ve yarattığı etkisidir. Bunu formalize etmek kolay değildir. Onun için ülkemizde her 10 yılda bir yönetmelik değişiyor. depremlerin bir periodu vardır ve bu periodun uzun ya da kısa sürmesi de farklı davranmasını getirir. Mühendislerin deprem teorisinde, ´en önemli şeyin insan hayatı´ olmasıdır. 5.5 ve altındaki depremler, sarsıntı yapar, derece yükseldikçe, 6-7´ye çıktıkça, binada çatlaklar oluşurur ama bina planlandığı gibi yapılmışsa, projeye uygunsa, zararı da az olur. Güçlü kolon, zayıf kriş formülü, bize nefes olmayı, yaşam hakkını tanır. Binalarda kolon güçlü, kriş zayıf olmalı ki, kolon ayakta kalsın, enerji krişte boşalsın. Bu teorideki amaç, insanı yaşatmak, binalarda toptan göçmeyi önlemektir. Bu yapılırsa, depremde oluşacak boşluklarda yaşam alanı yaratılır' değerlendirmesini yaptı.

Projeler nasıl hazırlanmalı?
Yüzyıllar önce yapılan binaların ayakta kalmasının ardında, depreme ilişkin fay hatlarının bilinmesi değil, teknik bilgilere sahip olunmasının bulunduğunu anlatan Gündüz, 'Yıkılan ve ayakta kalan yapılar, binalar bize bunu gösteriyor' dedi.
Bina projelerinin, zemin yapısı incelemesi sonrası değerlere göre hazırlandığını anlatan, çeliğin çökmeye karşı, betonun da basınca dayanıklı olduğunu, bu nedenle binalarda ikisinin birarada kullanılması daha iyi olacağını belirten Gündüz, şöyle konuştu: 'Deprem değil, sonuçları afettir. Bu nedenle sonuçları azaltmak önemlidir. Bina sağlam olmalı. Binalar, yapılar ne kadar sağlam olursa, sallanma riski de azalır. Sallanma olsa da az sallanır. İnşaat yapımında zemin ve bina birlikte hesaplanır ama bina daha önemlidir. Ülke deprem bölgesi ve her yerin fay hattı. Her yere de yüksek bina yapılamaz, yapılmamalı da. her yere yüksek bina kararları çok yanlış. Şehirlerde bilimsel çalışmalar yapılıp, nereye kaç kat verilmesinin kararının belirlenmesi lazım. Bu da odalar ve üniversitelerin işbirliğinde olmalıdır. İskenderun´da da fay hattı ve odak noktasına ilişkin depreme yönelik bir inceleme ve çalışmanın yapılması lazım. Ama böyle bir çalışma yok. Depremin kendisini önleyemeyiz ama hasarları, alınacak önlemlerle önlenebilir, azaltılabilinir. Bilimden şaşmamalıyız. Japonlar bilime inanıyor ve bilimsel önlemler alıyor.'
Gündüz, deprem analizi yapılmadan önce, binalara gelecek yüklerin tam olarak hesaplamanın (su deposu ve güneş enerjisi gibi) çok önemli olduğunu da belirtti.

Kont seçiminin iki nedeni fiyat ve akrabalara yakınlık
Anket sonuçlarını değerlendirmeye başladıklarını anlatan Gündüz, odanın İskenderun´da yaptığı ankette çıkar tespitler arasında olası bir depreme hazırlığın yüzde 90 oranında bulunmadığı, halkın yüzde 96´sında deprem çantasının olmadığı, yüzde 94´ünün Hatay bölgesindeki acil durum yollarını bilmediği, ev alırken ya da kiralarken yüzde 58´inin deprem araştırmasını yapmadığı, yüzde 60´ının olası bir depremde evinin yıkılabileceğini düşünmediği ve depreme dayanıklı olmasına hiç bakılmadığı, yüzde 47´sinin yaşadığı yerin kaçıncı derece deprem bölgesi olduğunu bilmediğini, yşüde 92´sinin de Hatay´ın depreme hazırlıklı olduğunu düşünmediği ve halkın yüzde 53´ünün deprem tatbikatına katılmadığına da yer verildi. Anket sonuçlarına göre, konut seçimi yapılırken, yüzde 35 oranında fiyatı, yüzde 13 akrabalarına yakınlın tercih nedenini oluştururken, depreme dayanıklı olması ise ´sıfır´ oranında yer aldı.