'Hekim kontrolünden geçmeyen kurbanları almayın'

İskenderun/SES

 Kurban Bayramı ve Kurbanın, İslami bir vecibenin yerine getirilmesi yanında ekonomik ve sosyal boyutlu bir olgu olduğunu ifade eden Veteriner Hekimler Odası Hatay Şube Başkanı Yahya Hamurcu, yazılı açıklamasında şunlara yer verdi: 'Her yıl Kurban Bayramı öncesi ve sonrasında yaşanan olaylar ve basında yer alan haberlerle kurban kesen insanlar bu görevlerini layıkıyla yerine getirmenin huzurunu yaşayamamaktadır. Son yıllardaki olumsuz olayların büyük ölçüde azaldığını memnuniyetle görmekteyiz. Veteriner hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan, satışa sunulan ve kesilen hayvanlar, bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini arttırmakta ve bu hayvanlardan elde edilen etler insan sağlığı açısından önemli risk oluşturmaktadır.”

Bayramda, kesin sayı bilinememekle birlikte, 800 bin büyük baş ve 2 milyon küçük baş hayvanın nakli ve kesimi yapıldığına da işaret ettiği açıklamasında Hamurcu, bu miktarın, ülkemizde yıllık olarak kesilen hayvan miktarının yüzde 25-30´unu oluşturduğunu, bu kadar çok sayıda hayvanın bu kadar kısa sürede nakledilmesi ve kesilmesinin, gerekli tedbirler alınmadığı ve gerekli alt yapı oluşturulmadığı takdirde, insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre ile ilgili önemli sorunları da beraberinde getirdiğine dikkat çekti.
İnsanlarda görülen hastalıkların yüzde 61´inin hayvan kökenli olduğunu kaydettiği aynı açıklamada Başkan Hamurcu, şunları ifade etti: “İnsan sağlığı açısından gıdaların ortaya koyduğu riskin de yüzde 90´ı hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, hayvan ve hayvansal ürünlerden gelebilecek bu tehlikelerin azaltılması veya ortadan kaldırılması açısından, kesilen hayvanın sağlıklı olması önemlidir. Ülke olarak önemli bir miktarda döviz ödeyerek deri ve bağırsak ithali yaptığımız halde, kurban derilerinin gerektiği şekilde muhafaza edilmemesi, bağırsakların toplanmaması nedeniyle bu tür yan ürünlerin tam anlamıyla değerlendirilememesi sonucu önemli ölçüde ekonomik kayıplar yaşanmaktadır. Kurbanla ilgili faaliyetlerin bir kısmı, hayvan sağlığı ve gıda güvenliği ile ilgili yasalarda kapsam dışı bırakılmıştır. Bu nedenle; kurban kesecek ve kurban eti tüketecek kişilerin; kurbanlıkların seçimi, kesimi ve kesim sonrasında insan ve hayvan sağlığı açısından dikkat etmeleri gereken hususlar, çevrenin kirletilmemesi ve hayvan refahı konusunda alınması gereken tedbirler ve etlerin muhafazası konularında bilgi sahibi olmaları gerekir. Son yıllarda kamuoyu oluşmasına ve olumlu gelişmeler yaşanmasına karşılık, kurban kesim şartları, hayvan refahı, gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından hala önemli riskler yaşanmaktadır.'

Kurbanlıklarda nelere dikkat edilmeli?
Mesleki sorumluluk gereği, Kurban Bayramı öncesinde kamuoyunun bilgisini tazelemek istenildiği ifade edilen Hatay Veteriner Hekimler Odasının açıklamasında, şu uyarılarda bulunuldu: 'Kurbanlık hayvanlar, hayvan pazarları, hayvan borsaları veya Kurban Hizmetleri Komisyonu´nca belirlenen kurbanlık satış yerlerinden veya doğrudan hayvancılık işletmesinden alınmalıdır. Buraların dışındaki yerlerden kurban alınmamalıdır. Büyük baş hayvanlarda; Hayvanın, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında kayıtlı olduğunu gösteren, kulak küpelerinin olmasına, veteriner hekim tarafından muayene edilerek sevk edildiğini gösteren, veteriner sağlık raporu ve hayvanların pasaportlarının olmasına; Küçük baş hayvanlarda; kulak küpelerinin ve veteriner sağlık raporunun olmasına dikkat edilmeli. Kurbanlık hayvan seçiminde, hayvanın besi durumu (kondüsyonu) iyi olmalı; gebe ve yeni doğum yapmış olmamalı. Büyükbaş hayvanlar 2 yaşından küçük olmamalı. Hastalık belirtisi sayılan; Yüksek ateşi olmamalı, tüyleri karışık ve mat olmamalı, bakışları ve dış görünümü cansız olmamalı, pis kokulu ishal ve burun akıntısı olmamalı , çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olmamalı ve vücudun çeşitli yerlerinde şişlikler olmamalı.'
Veteriner Hekimler Odası Hatay Şubesinin açıklamasında, kurbanlıkların kesimine ilişkin olarak da dikkat edilmesi gerekenler şöyle açıklandı: 'Kesim yeri temiz olmalı ve akan su bulunmalıdır. Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir. Elinde kesik veya yara varsa hijyenik eldiven kullanmalıdır. Bıçaklar sık sık temizlenmelidir. Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir. Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence-eziyet edilmemelidir. Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır. İç organlar yüzme işini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak boşaltılmalı, mide-bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır. Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir. Tüketilecek sakatatlar temiz bir şekilde çıkarılmalıdır. Kurban atıkları çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemelidir. Çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmelidir.'

Kurban etleri nasıl muhafaza edilmeli?
Odanın açıklamasında, et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğinde olduğu anımsatılarak, etlerin muhafazasına ilişkin şu değerlendirme yapıldı: 'Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir.
Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde 5-6 saati geçmeyecek şekilde bekletilerek etin sıcaklığının düşmesi sağlandıktan sonra buzdolabına kaldırılmalıdır.
Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2. gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli atılmalıdır. Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür. Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.'