İnsan ticareti ve çocuk istismarına karşı ses olacaklar

Sadet Berkyürek/İskenderun

Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Rıfat Sagut, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Sağlığı ABD Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Derman, Türkiye ECPAT (Çocuklara Yönelik Cinsel Sömürüye Son Derneği) Başkanı Av. Şahin Antakyalıoğlu ve Psikolog Dr. Esra Güven´in eğitim verdiği programda insan ticaretinde Yargıtay uygulamaları, çocukla iletişim, ticari cinsel sömürü ve yasal boyutu ile ihmal edilen, istismar edilen çocuğun ruh sağlığı konuları ele alındı.  

Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi´nin desteğiyle, Arsuz Belediyesi ve ECPAT Derneği işbirliği ile düzenlenen ve Arsuz´da 6 ay sürdürülecek ‘göçmen ve insan ticareti mağdurlarının insan hakları açısından korunmasının güçlendirilmesi´ konusunda farkındalık yaratmanın hedeflendiği projenin ilk eğitimi ise Arsuz Belediyesi çalışanlarına yönelik yapıldı.  Koordinatörlüğünü Ender Göl´ün yürüttüğü projenin açılış konuşmalarının ardından Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Rıfat Sagut,  insan ticareti, mülteci, göçmen ve refakatsiz çocuklar bakımından yargıtay uygulamaları ve örnek vakalarını ele aldı. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Sağlığı ABD Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Derman,  çocuk gelişim basamakları ve çocukla iletişim başlığı altında sunum yaparken ÇAÇAV Koordinatörü, ECPAT Türkiye Başkanı Av. Şahin Antakyalıoğlu ticari cinsel sömürü ve hukuki boyutunu inceledi. Başkent Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Esra Güven de çocuk istismarı ve ihmalini ruh sağlığı boyutuyla inceledi.

Programa Arsuz Kaymakamı H. Hasan Gökpınar, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanvekili Adnan Özkaya, İskenderun Kaymakamı İskender Yönden, Arsuz Belediye Başkanı Asaf Güven, Arsuz İlçe Jandarma Komutanı Barkın Eryılmaz, İlçe Emniyet Müdürü Hasan Gül, Arsuz Kent Konseyi Başkanı Prof. Dr. İskender Sayek, muhtarlar, kurum amirleri, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri, meclis üyeleri ile Arsuz Belediyesi daire müdürleri ve çalışanları katıldı.

Güven: Çocuk istismarında 10 yılda 3 kat artış 

Arsuz Belediye Başkanı Asaf Güven, Türkiye ECPAT işbirliği ile başlatılan projenin Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi´nin desteklediğini belirtti. İnsan ticareti, emek sömürüsünün başında çocuk istismarının geldiğini kaydeden Başkan Güven, çoçuk istismarının Türkiye´de ve dünyada önlenmesi gereken, insan haklarının en başında tedbir alması gereken konulardan bir tanesi olduğunu söyledi. Güven, “Hepimiz biliyoruz ki çocuk istismarının kayıtları bile düzgün tutulamamaktadır. Benim araştırdığım kadarıyla 2016´da TÜİK´in yaptığı araştırmada, 10 yıllık adli vakalarda bu durumun üç kat arttığı gözlemlenmiştir. Ve araştırdığım kadarıyla maalesef 2019´dan beri bu veriler paylaşılmamaktadır. Bunun üzerinde durulması gereken önemli bir konu olduğunu düşünüyorum” dedi.

6 ay sürecek proje kapsamında eğitimlerin farklı toplum dinamikleriyle sürdürüleceğini de sözlerine ekleyen  Güven, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Çocuk istismarı her yerde olan bir olaydır. Birçok nedenle gizlenen, açığa çıkarılmayan bir olaydır ki, çocuğu hayatı boyu etkileyen bir durum ortaya çıkıyor. Türkiye´de bu konunun gerek hukuki, gerek sağlık, psikolojik olarak yeniden ele alınması tedbirlerin ele alınması gerektiği görüşündeyim. İstismarı yapanlar kendilerini gizlemeyi bilmektedir. İstismar, uğrayan çocuğun korkması çekinmesi nedeniyle de çoğu zaman ortaya çıkmamaktadır. Biz burada bu proje ile bu önemli konuyu işlemek, farkındalık yaratmak ve bilinçlendirmek üzere Avrupa Birliği ve ECPAT derneğimizle sizlerin önüne getireceğiz.”

Antakyalıoğlu: Pandemi erken evlilik ve istismarı arttırdı

Projenin açılışında konuşan Türkiye ECPAT Başkanı Av. Şahin Antakyalıoğlu, pandeminin de etkisiyle erken evlilik ve istismarda artış yaşandığını vurguladı. “Cinsel sömürü  online ortamda artıyor” diyen Antakyalıoğlu, kayıp çocukların yaşadığı dramların online ortamda da zorbalık olarak yöneldiğini, kapalı ortamda kalan çocukların fiziki olarak örselenip mağdur edildiğini, hatta çocuk ticareti mağduru olmasına sebebiyet verdiğini kaydetti.

Antakyalıoğlu, “Pandeminin çok ciddi etkisi oldu. 20-30 yılda beklenen istismar rakamları maalesef pandeminin de etkisiyle çok daha kısa sürede gerçekleşmeye başladı. Özellikle erken evlilikler konusunda. Çünkü pandemi yoksulluğu da getirdi” diye konuştu. Çocuklara yönelik ihbar hatlarının bu noktada öneminin ortaya çıktığına işaret eden Antakyalıoğlu, “Projemizin konusu sadece Türkiye´deki çocuklar değil, göçmenler, mülteci ve refakatsiz çocukları da kapsıyor. İster Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olsun, ister olmasın Suriyeli, Iraklı, Afganlı, Yemenli olması fark etmez bütün çocukların bu hizmetlere eşit bir şekilde ulaşması gerekiyor. Bizim de devlet olarak, kamu kurum kuruluşları, sivil toplum kuruluşları olarak kendi yapılarımızı, mekanizmalarımızı donatmamız gerekiyor” diye konuştu.

Çocuk koruma mekanizmalarının Türkiye´de mevzuata girdiğini ancak yeterince bilinmemesinin uygulamada eksiklikleri getirdiğini de aktaran Antakyalı, Hatay´ın geçiş konumundan dolayı riskli illerden biri olduğuna dikkat çekti.

Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi´nden Cumali Özbey de insan ticaretini zamanımızın en büyük insan hakları sorunlarından biri olarak nitelendirdi. Buna yönelik mücadelenin Avrupa Konseyi´nin öncelikleri arasında olduğunu ifade eden Özbey, Türkiye´de aralarında Arsuz´un olduğu 5 belediye ile bu proje çalışmasının desteklendiğini kaydetti. Özbey, insan ticareti, kadın ve çocuklara yönelik şiddet, göç, organize suçlar, emek sömürüsü, çocuk istismarının temel insan haklarıyla çeliştiğini vurgulayarak AB tarafından bu alanda yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Soğukoluk insan ticaretinin ilk merkezi

İnsan ticaretinin mevzuata 2002 yılında girdiğini, Türk Ceza Kanununun 80. Maddesinde karşılığını bulduğunu hatırlatan Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Rıfat Sagut, insan ticaretine karşı 2009 yılında imzalanan Avrupa Konseyi sözleşmesini TBMM´nin 2016 yılında onayladığı belirtti. İnsan ticaretiyle mücadelede ceza karşılıklarının Türkiye´de AB ülkelerinden daha yüksek olduğunu kaydeden Sagut, çocuk yaşta erken evliliklerin de insan ticareti kapsamına girdiğine işaret etti. İnsan ticaretine yönelik ihbar hatlarının kullanılması çağrısında bulunan, bu ihlale tanık olanların da yasal sorumlulukları bulunduğunu hatırlattı. Soğukoluk´un Türkiye´de insan ticaretinin ilk merkezi olduğunu da sözlerine ekleyen Sagut, Yargıtay kararları üzerinden insan ticaretiyle ilgili yürütülen çalışmaları paylaştı.

Prof. Derman: Suç organizedir

Prof. D. Orhan Derman da ‘suç organize bir olay´ tanımı yaparak farkındalık oluşturması gereken yapıların ise yeterince organize olamadığını belirtti. Derman, “Bizim kaybettiğimiz bizim organize olamamamız. İstismara uğramış bir genç geldiğinde ben ne yapabilirim? İnanılmaz bir öç ve intikam içerisinde geliyor. Yapılabilecek en iyi şey ona çok iyi bir hukukçu bulabilmek. Sağaltım oradan başlıyor. Hakimlere karar vermeden önce kişileri bir kez görün diyorum. Dosya olarak görmeyin. Öğrencilerimden de aynı şeyi istiyorum; ne olur hastaları dosya bazında incelemeyin, bir kez oturup konuşun, anlayın. Suç nasıl organize ise bizler de organize olmalıyız. Arsuz´da böyle bir şey olmaz demeyin. Her yerde suç var, hiç ummadığınız yerde var. Onun için çok duyarlı olacağız, en küçük şeyde sistemi işlettireceğiz” dedi.