‘Kırmızı etiketli asansörleri mühürleyin’ çağrısı

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İskenderun Temsilcilik Başkanı Murat Durukan, bir öğrencinin hayatını kaybetmesiyle gündemdeki yerini koruyan ‘asansör kazalarının’ kader olmadığını belirtti. Dutukan, “Tüm Belediyeleri özellikle tehlike arzeden ve muayene sonucu Kırmızı Etiket alan asansörlerin çalışmasını durdurmaya, “mühürlemeye” davet ediyoruz” dedi.

Aydın'da KYK Güzelhisar Kız Öğrenci Yurdunda arızalanan asansörün düşmesi sonucu bir öğrencinin hayatını kaybettiği asansör kazası ile ilgili yaptığı bilgilendirmede Murat Durukan, asansör denetimleriyle ilgili her tür katkıda bulunmaya her zaman hazır olduklarını kaydetti.

Başta belediyeler ve bina yöneticileri olmak üzere ilgili tüm tarafları sorumluluklarının gereklerini yerine davet eden Durukan, yaptığı yazılı açıklamada kaza ve bir öğrencinin hayatını kaybetmesiyle toplu yaşam alanlarındaki asansörlerin güvenlik sorunlarının haklı olarak ülke gündemine taşındığını belirtti.

Asansörlerin güvenli kullanımına yönelik ve kamuoyunu aydınlatmak amacıyla yaptığı açıklamada Durukan, konu ile ilgili iddiaların bilirkişi incelemelerini de kapsayacak resmi soruşturma ile belirlenebileceğini ifade etti.

Bu alanda düzenleyici bir yönetmelik çıkartıldığını, yönetmelikle asansörlerin tescili, ruhsatlandırması ve periyodik muayenesi ile ilgili olarak belediyelerin görevlendirildiğini hatırlatan Durukan, ancak kamusal bir anlayışla olması gereken denetimler piyasaya açılarak bir rekabet unsuru haline getirildiğine dikkat çekti.

KAMUSAL HİZMET PİYASANIN İNSAFINA BIRAKILAMAZ

Durukan, başlıkları ile şunları aktardı:

“Yapılan muayeneler belediyeler adına yapılmaktadır, bu işten yasal olarak sorumlu olan Belediyelerdir. Bu noktada muayene kuruluşlarından yalnızca ikisinin, TSE ile Odamızın kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlar, diğerlerinin ise kâr amaçlı özel firmalar olduğunu belirtmeliyiz. Dolayısıyla belediyelerin, ilçe sınırları içindeki asansörlerin yıllık periyodik denetimlerini kâr amacı gütmeyen, kamusal hizmet yaklaşımına sahip kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlara yaptırmaları, taşıdıkları toplumsal sorumluluk gereğidir. Bu protokoller hiçbir pazarlık konusu olmamalıdır. Böyle bir durum hizmetin kalitesinin düşmesine, çalışanların mağdur edilmesine ve düzgün yapılmayan denetimin neticesinde can kayıplarına ve zararlara yol açacaktır. İnsanların can ve mal güvenliğini birinci dereceden etkileyecek söz konusu denetimler kamusal bir hizmettir ve piyasanın insafına bırakılamaz.

SORUMLULUK ZİNCİRİNİN SORUMLULULARI

Asansörlerin tasarım-imalat, ürünün tescili-ilk kabulü, hizmete alınmasından sonra işletilmesi süresince yılda bir defa periyodik kontrollerinin, ayda bir defa da bakım ve kontrollerinin yapılması gereklidir. Her bir sürecin sorumlulukları ayrı yapılara aittir. Asansörlerin tasarım-imalat süreci imalatçı firmalara aittir ve bu firmalar üretimlerinin kontrol testlerini Onaylanmış Kuruluşlara yaptırarak ürünün teknik mevzuata uygunluğunun onayını alır, ardından asansörlerin binalara montajı yapılır. İlk kabul ve tescile ilişkin kontrolleri ise yetkili Muayene Kuruluşu yapar. Ardından Belediyelerin tescil ve işletme ruhsatı verme işlemi gelir. Belediyelerin yılda bir kez yapılacak periyodik kontrollerle ilgili Muayene Kuruluşlarıyla yaptığı protokoller ve bina yöneticileriyle ilgili sorumlulukları da vardır. Sorumluluk zincirinin sonuncuları ise, bina yöneticileri ve ayda bir bakım yapmakla yükümlü firmalardır.

MÜHÜRLEME BELEDİYENİN GÖREVİ

Bina yöneticisi, asansörün teknik mevzuata uygun güvenli bir şekilde çalışır tutulmasından birinci derecede sorumludur. Yılda bir kez yapılan periyodik denetimlerde tespit edilen hususlar ve eksikliklerin yerine getirilmesinden bina yöneticisi ve bakım firmaları, nihai planda da belediyeler sorumludur. Yöneticiler kırmızı etiketli asansörleri çalıştırmamalıdırlar. Ayrıca asansör eğer ikinci muayenede de kırmızı etiket aldıysa asansörün kapatılması ve “mühürlenmesi” ilgili Belediyenin görevidir.

MALİYETLERİ DÜŞÜRME ÇABALARI…

Üzücü can kayıplarına yol açan “kazalar” mühendislik hizmetlerindeki eksiklikler, maliyetleri düşürme çabaları ve kontrol, bakım, onarım kalitesinin düşüklüğü ve yetersizliği, işin gereği olan hususların (denetim sonuçlarının yapılmaması, geciktirilmesi vb.) ihmali nedeniyle yaşanmaktadır. Bu durum halkın çıkarlarına aykırıdır.

EFELER BELEDİYESİ TEK TARAFLI FESHETMİŞ

Ayrıca ve önemle belirtmek isteriz ki, Odamız ile Efeler Belediyesi arasındaki asansör periyodik kontrol protokolü, 2020 yılının Mart ayında belediye tarafından tek taraflı olarak feshedilmiş ve özel bir muayene kuruluşu ile yeni bir protokol imzalanmıştır. Söz konusu asansörün KYK yurduna montajı bu tarihten sonra yapılmıştır, yani olayın Odamızın problemsiz bir şekilde yürüttüğü periyodik denetim faaliyetleriyle herhangi bir ilgisi bulunmamaktadır. Odamız bu konuya, kamuoyunu aydınlatma ve nedenlerini tespit sürecinde dahil olmuştur.

İDDİALAR VE OLASILIKLAR

Söz konusu olay, zemin kattaki 15 kişilik bir asansöre 16 kişinin binmesi ile asansörün kapısı açık biçimde aşağı doğru kayması sonucu bir öğrencimizin kabin ile durak kapısı arasına sıkışarak hayatını kaybetmesi ve diğer öğrencilerin yaralanması şeklinde olmuştur.  Ancak, muayenesi yapılmış hafif kusurlu olduğunu gösteren mavi etiket iliştirilmiş bir asansörde, teknik mevzuata uygun şekilde imali ve bakımı yapılan bir asansörde böyle bir kazanın yaşanması mümkün değildir. İnceleme sonucu belli olacaktır ama böyle bir olayın yaşanmasının olası sebeplerinden biri, kabinin kapı açık olarak aşağıya kaymasını engelleyen güvenlik algılayıcı tertibatının/elektronik sensörünün görevini yerine getirmemesi, başka bir kusurdan dolayı çalışmayan asansörü çalıştırmak için ilgili aksamın devre dışı bırakılmasıdır. Bunun sorumlusu bu işi yapan ve yaptırandır. İkinci bir olasılık ise asansörde yapısal bir kusur (halat, kasnak, ray, fren, motor vb. uyumsuzluğu, yetersizliği) olabilir ki bu çok daha vahim bir husustur. İmalatçı, Onaylanmış Kuruluş ve Muayene Kuruluşu hatalarıdır.

KIRMIZI ETİKETLİ ASANSÖR ÇALIŞTIRILIYOR

Çok daha vahim bir iddia ise neredeyse bir sene boyunca asansörün kırmızı etiketli olmasına rağmen, gençlerimizin hayatı tehlikeye atılarak çalıştırılmış olmasıdır. Bu ancak Yurt Müdürünün bilgisi dahilinde ve Belediyenin görevini yerine getirmemesiyle mümkün olabilir. Çünkü her bir muayene raporu, Yönetici’ye ve ilgili Belediye’ye iletilmektedir.

BİLGİLER DETAYLI AÇIKLANMALI

Konunun etkin bir şekilde aydınlatılması, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve benzer kazaların önlenmesi için olayın yaşandığı asansörün tasarım-imalat, belgelendirme, tescil, periyodik kontrol, bakım süreçleriyle ilgili bilgilerin detaylıca ve dürüst bir şekilde açıklanması gerekir.”