´Kota partinin iç meselesi´

Akın Bodur/İskenderun

İskenderun ve Antakya İlçe Seçim Kurulları, CHP Hatay İl Kongresinde parti tüzüğünün ihlal ettiği belirtilip, seçimin iptalinin istendiği başvuruları reddetti ve tüzüklerin partilerin iç meselesi olduğunu belirtti. YSK da iki seçim kurulunun kararını onaylayarak, seçimin iptali için tam kanunsuzluğun bulunmadığını belirtti. İskenderun´da Ahmet Ö. adlı CHP üyesi, İskenderun ve Hatay İl Seçim kurullarına yaptığı ayrı ayrı başvurularda, kongrenin 07 Ocak 2020 tarihinde yapılması gerekirken, 23 Şubat 2020 tarihinde gerçekleştirildiği, il kongresinde yüzde 33 karşı cinsiyet ve yüzde 20´lik gençlik kotasının uygulanmadığını, delege askı sürecine uyulmadığı ve bununla ilgili tutanakların bulunmadığını, ikinci kongrenin salt çoğunluk aranmadan yapıldığı, seçimin blok liste ile yapılması kararına ilişkin divan tutanağı bulunmadığını belirterek, usul ve yasalara aykırı olduğu gerekçesiyle CHP Hatay il kongresinin iptal edilip, 45 gün içinde yeni bir seçime gidilmesini talep etmişti. Şubat ayında yapılan CHP Hatay il kongresinde yüzde 33 cinsiyet kotası olması gerekirken, 25 üyeli yönetim kurulunda 2 kadın yer almış, 9 üyeli il disiplin kurulunda hiç kadın yer almazken, 22 üyesi kurultay delegelerinde ise sadece 1 kadın yer almıştı.

'Tüzük parti içi mesele'
Delege listesinin askıya çıkarıldığını ve buna ilişkin tutanak bulunduğunu, kongrenin yasal süre içerisinde yapıldığını ve kongrenin CHP tüzüğünün 35, 36, 27 ve 42. maddelerine uygun olduğunu belirten Antakya 1. İlçe Seçim Kurulu Başkanı Mehtap Karslı, itiraza ilişkin verdiği kararında, 'Siyasi Partiler Kanunu ana kuralları belirleyip, pek çok konusu partilerin tüzüklerine bırakılmıştır denildiği ve yapılan tüm itirazların incelendiğinde bu hususun partinin iç meselesi olduğu belirtmiştir' ifadesine yer vererek, itirazı red etti.
İlçe seçim kurullarının kararlarına karşı konuyu Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) taşıyan ve seçimin iptalini talep eden Ahmet Ö.´nün başvurusunu inceleyen Muharrem Akkaya başkanlığındaki 10 üyeli Yüksek Seçim Kurulunun 167 sayılı kararıyla da itiraz reddedildi. Tüm itirazların reddedildiği YSK kararında, CHP tüzüğünün 56. maddesinin 1. ve 4. fıkralarında göre yüzde 33 cinsiyet ve yüzde 20 genç kotasının uygulanması gerekirken, bu hükme uyulmadığı gerekçesiyle seçimin iptaline ilişkin itirazı da reddetti. CHP tüzüğünün 56. maddesinin 1. fırkasında, 'Merkez yoklaması yoluyla yapılacak milletvekili, il genel meclisi ve belediye meclisi adaylıklarında, parti meclisi seçiminde, il ve ilçe yönetim kurullarının seçiminde, il kongre delegeleri ve kurultay delegeleri seçimlerinde yüzde 33 cinsiyet ve yüzde 20 gençlik kotası uygulanır. Bu özellikte yeterli aday çıkmazsa katılan adaylarla tespit ve seçim yapılır', 4. fıkrasında ise 'Kotaların uygulanmasına ilişkin yöntem ve diğer hususlar yönetmeliklerle düzenlenir' ifadesi yer almaktadır.

Yönetmelik ne diyor?
CHP yönetmeliğinin 27. maddesinde ise şu ifade yer almaktadır: 'İl ve ilçe kongrelerinde seçimlerde kural çarşaf listedir. Kongre, üye tam sayasının 1/10´unun yazılı önerisi ile blok liste usulü ile seçimlerin yapılmasına karar verilebilir.'
Aynı maddenin 3. maddesinde ') Blok liste, başkan adayı tarafından sunulan, seçilecek sayıda, asıl ve yedek üye adayları ile delege adaylarının yer aldığı listedir. Liste, yedek üyelikler hariç soyadına göre alfabetik sırayla hazırlanır. Cinsiyet ve gençlik kotasına uyulur. Delege adaylığı hariç, bir aday blok listelerden yalnızca birinde yer alabilir. Bir adayın birden çok listede yer alması halinde kongre başkanlık kurulunca adayın hangi listede yer almak istediği saptanır. Kongre üyesinin bu çağrıya cevap vermemesi ya da verilen sürede açıklama yapmaması halinde adayın listelerdeki adaylığı düşer. Blok listelerde yer almayanlar bireysel aday olabilir. Başkanlık kurulunca kesinleştirilen bireysel adayların ad ve soyadlarını içeren bir liste, soyadına göre alfabetik sırayla hazırlanır, seçim kurulunca onaylanarak sandık başına ve oy verme hücrelerine asılır. Listede aynı ad ve soyadını taşıyan adaylar varsa ayrıca doğum tarihleri ve baba adları yazılır. Blok listede yazılı adlar çizilebilir, çizilen adlar yerine yeni ad yazılabilir. Adayın en çok oy aldığı listedeki oyu ile adının yer almadığı listelerde çizilip yazılmak suretiyle aldığı oylar toplanır. Birden fazla listede yer alan üst organ delege adaylarının sadece en çok oy aldığı listedeki oylarına itibar edilir. Oy pusulasında, seçilecek üye sayısından fazla ya da yüzde doksanından az ad yazılı bölüm geçersizdir. Aldıkları oya göre seçilenler saptanır. Eşit oy alanlar arasında kura çekilir' ifadesi yer almaktadır. 7. fıkrasında ise 'İl ve ilçe yönetim kurulları; il kongresi ve kurultay delegesi seçimlerinde yüzde otuz üç cinsiyet, yüzde yirmi gençlik kotası uygulanır. Bu husus genel sıralama ile sağlanmamışsa, ayrı cinsiyetten aday olanlar ve gençler arasında aldıkları oya göre ayrı ayrı sıralama yapılır. Blok liste yöntemiyle seçim yapılması halinde, en çok oy almış listede cinsiyet ve gençlik kotası yedek üyelerle tamamlanamamış olsa dahi diğer listelerden ya da bireysel adaylardan tamamlanamaz' ifadesine yer verilmektedir. Aynı maddenin 11. fıkrasında da 'Nüfusu 500 Bini aşan illerde, aday bulunması halinde il disiplin kurulunun asıl üyelerinin en az dördünün, yedek üyelerin en az ikisinin hukukçu olması gerekir. Bu kota, cinsiyet ve gençlik kotasına göre öncelikli uygulanır' hükmü bulunmaktadır.