İskenderun/SES
İskenderun ve Venedik, Türkiye ve İtalya´yı birbirine bağlayan aktörler olabilir mi? Batı Roma İmparatorluğu´nun çöküşünden itibaren Doğu´ya yönelen Venedikli tüccar ve gemilerin uğrak ve bekleme limanı İskenderun´la ilişkileri değerlendiren İtalya Venedik Ca´Foscari Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Doğu Akdeniz uzmanı Dr. Vera Costantini´ye göre “İskenderun ve Venedik, geçmişte olduğu gibi iki stratejik liman olarak Türkiye ve İtalya´yı birbirine bağlayan aktörler olabilir.”
Dr. Vera Costantini, İskenderun Teknik Üniversitesi´nde gerçekleştirilen söyleşide Venedik ve İtalya´nın İskenderun ve Türkiye ile olan ilişkilerini ele aldı. İskenderun´un Venedik ile deniz ticareti tarihindeki belirleyici rolünü ve bunun getirdiği ilişkileri aktaran Dr. Costantini, İskenderun´un Basra´yı Venedik´e bağlayan güzergahın ortasında yeraldığını, Venedik gemilerinin dönüş mallarını buradan aldıklarını hatırlattı.
Bekleme dönemlerini de Venedik gemilerinin İskenderun´da geçirdiklerini, Venediklilerin varlığının Halep Konsolosluğuna bağlı ticari temsilci bulunmasını sağladığını anlatan Dr. Costantini, şöyle konuştu: “İskenderun, Basra´yı Venedik´e bağlayan güzergâhın ortasında, ideal bir konuma sahiptir. Bu iki şehrin olduğu gibi, İskenderun da kara ile deniz arasındaki sınırda yer alır ve Venedik gemileri dönüş mallarını yüklemek için bu limanda dururlardı. Bu mallar genellikle, baharat gibi, değerli ve hafif olduğundan, Venedikli tüccarlar büyük bir tuzlu su alanı olan Kıbrıs´ın güney sahilinde bir durak olmasını istiyorlardı. Yük ambarlarının ağırlıkları tuz plakaları ile dengelenen gemiler, daha istikrarlı bir şekilde Venedik´e gidebiliyorlardı. Gemi seferlerinin sezonu yaklaşık olarak Nisan ayından Kasım´ın başına kadar devam ediyordu ve kışı atlatmak için gemilerin İskenderun limanında bekleme durumu olabiliyordu. Venediklilerin İskenderun´daki varlığı, Halep konsolosluğuna bağlı bir ticari temsilci bulunmasını sağlarken, bağımsız tüccarlar Bağdat ve Basra gibi diğer şehirlerde faaliyet gösteriyordu.”
Tarihten günümüze doğru İtalyan ve Türk sanayisinin geleneksel gücünü küçük ve orta ölçekli işletmelerin oluşturduğunu; lojistik, tekstil ve gıda endüstrisi sektörlerinde ortaklıkların geliştirilebileceği önerisinde de bulunan Dr. Costantini, iki ülkenin deniz ticaretindeki potansiyeline de dikkat çekerek, “Türkiye´de hâlihazırda bulunan ve aktif olan İtalyan şirketlerinin sayısı konusunda çelişkili rakamlar bulunmaktadır. İtalyan Dış Ticaret Bürosunun İstanbul Ofisi, 560 şirketin kendileri tarafından tescil edilmiş olduğunu, ancak listenin kapsamlı olmadığını, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı´nın da 1.369´unu kaydetmiş olduğunu belirtiyor. Mevcut en son veriler, Türk limanlarının, İtalya limanlarına gelen ve İtalyan limanlarından gönderilen toplam uluslararası malların %10,5´inin kalkış ve varış yeri olduğunu göstermektedir. Öte yandan, Trieste limanı, İtalyan limanlarına gelen ve İtalyan limanlarından gönderilen toplam uluslararası malların yaklaşık %15´ini barındırmaktadır. Bu nedenle, Kuzey Adriyatik´i Doğu Akdeniz´e bağlayan deniz koridorunun potansiyel olarak daha fazla gelişmeye açık olan eksen olduğu söylenebilir. Bu bağlamda, her biri farklı iç bölgelerde hizmet eden ve farklı nihai hedeflere trenle ulaşan Kuzey-Adriyatik İtalyan limanları arasında makro-bölgesel bir işbirliği sistemi kurulmasının avantajları açıkça görünmektedir. Bu bağlamda, İskenderun ve Venedik, geçmişte olduğu gibi iki stratejik liman olarak Türkiye ve İtalya´yı birbirine bağlayan aktörler olabilir” diye konuştu.
Ekrem Cünedioğlu´nun girişimiyle gerçekleştirilen söyleşi öncesi konuşan İSTE Rektörü Prof. Dr. Türkay Dereli, Venedik Ca´ Foscari Üniversitesi Öğretim Üyesi, Doğu Akdeniz Stratejik İktisat Tarihi ve Türk Dili Uzmanı Dr. Vera Costantini´nin önrilerinin yeni işbirliklerinin kapısını arayabileceğini belirtti. Yapılabilecek işbirlikleri hakkında önerilere de açık olacaklarını kaydeden Rektör Dereli, “Biz, ilk işbirliğini Dr. Vera Costantını aracılığı ile Venedik Ca´ Foscari Üniversitesi ile İskenderun Teknik Üniversitesi arasında öğrenci değişim protokolü yaparak başlatmış bulunuyoruz. Bu bağlamda, İSTE Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (İSTE-SEA) Müdürümüz Ekrem Cünedioğlu´nun da çalışmaları devam etmektedir” dedi.