'Medyanın dili, toplumu dönüştürüyor'

Elif Günay-Akın Bodur/Antakya

İletişim uzmanları Dr. Pınar Yıldız ve Ceren Erol, toplumların dönüşmesinde medyanın çok önemli bir güç olduğunu, bu nedenle de medyanın kullandığı dilin önem taşıdığını söyledi.

'Medya bu haliyle mevcut olan ayrımcılığı pekiştirebiliyor'
Antakya Savon Otel´de yapılan, mülteci ve kadın dernekleri ile gazeteci, akademisyen ve öğrencilerin katıldığı atölye çalışmasında konuşan iletişim uzmanı Ceren Erol, basının mültecilerin yaşadığı sorun ve beklentilerine ne kadar yer verdiğinin önemli olduğunu söyledi. Erol, 'Çünkü, medya toplumların yönlendirilmesi açısından önemli. Yaygın medya, mültecileri nefret söylemleriyle dile getiriyor, onları yük olarak gösteriyor. Medya bu haliyle gerçek yaşamda mevcut olan ayrımcılığı pekiştirebiliyor. Ayrımcılığın kök salmasına yol açabiliyor. Medya, tarafsız, objektif ve nesnel olmalı. Taraf olmak kaçınılmazsa, ´kimden yana taraf olacağız´ sorusunu kendine sormalı' değerlendirmesini yaptı.

'Hak odaklı habercilik, genel geçer habercilikten farklı'
Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği, Yuva Derneği, Mor Dayanışma Derneği, Yeşilpınar Kadınları Derneği, Birleşmiş Milletler (BM) Mülteciler Yüksek Komiserliğinin temsilcilerinin katıldığı 'Mülteci kadınlar ve hak odaklı habercilik atölyesi'nde, 'Hak odaklı habercilik' üzerine bilgi veren Erol, şöyle konuştu: 'Hak odaklı habercilik, etik ve politik olarak sorumlu bir edim olarak tanımlanmaktadır. Hak odaklı haberciliği, genel geçer habercilikten ayıran nokta budur.'
İletişim uzmanı Ceren Erol, haberin kullanım şekli, yer alma büyüklüğü, haberin inşası, fotoğraf kullanımının da bu sürecin bir parçası olduğunu belirtti.

Dr. Yıldız: Haber tarafsız değildir
'Kadın odaklı habercilik' üzerine bilgi veren iletişim doktoru Pınar Yıldız da 'Aslında her haber okuyucusunu belirli bir yöne yönlendirir. Doğrusu haber tarafsız değildir. Her haber, bilgisi, kurgusuyla bir taraftan, taraflılıktan söz eder. Medya, hak ihlallerini haberleştirirken bile yeni bir hak ihlaline yol açabiliyor' diye konuştu. Dr. Yıldız, yaygın medyanın birçok haberinde özellikle görsellerle mağdur ve kadınları ´çaresiz, güçsüz´ gösterdiğini de kaydetti.
Projenin yöneticileri Dr. Yıldız ve Erol, 'Medyada mülteciler: Yaygın medya mülteci kadınları nasıl görüyor?' konusunda da genel olarak yaygın medyanın Suriyeli mülteci haberlerinin cinsiyetçi ve ayrımcılık içerdiğini ifade etti. 2011-2015 yılları arasındaki süreçte yaygın beş gazetenin inclemesinde, Suriyeli kadınlara ilişkin 147 haberin çıktığını ifade etti. Dr. Yıldız, 'haber, bakılan taraftan ama belirli bir denge içerisinde verilmelidir' dedi.

Hatay´da 349 Suriyeli üniversite eğitimi alıyor
İletişim uzmanları Dr. Yıldız ve Erol, Suriyeli mülteci kadınların uğradığı hak ihlallerinde dil farkı, dili yeterince kullanamama, bilgi sahibi olmama, nereye başvurulacağını bilmeme gibi nedenlerle hak ihlallerine karşı başvuru yapamadığını, medyanın, özellikle yerel medyanın bu konuda mültecileri bilgilendirmesi gerektiğini de vurguladı.
Toplantıda, katılımcıların sorusu üzerine Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Temsilcisi Çiğdem Altunok da Suriyeliler hakkında doğru bilinen birçok yanlışın olduğunu söyledi. Altunok, Hatay´da üniversite eğitimi alan Suriyeli sayısının 349, ülke genelinde ise bu sayının 20.701 olduğunu, bunların tamamının diğer ülke vatandaları gibi belirli bir kontenjan dahilinde sınavla üniversiteye girdiğini ve sınavsız üniversite eğitimi olmadığını belirtti. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği temsilcisi, Türkiye´de 3 milyon 500 bin dolayında Suriyeli mültecinin bulunduğunu, bunlardan 1 milyon 400 bin kişiye, AB´den gelen fon kapsamında Kızılay aracılığıyla ´Kızılaykart´la aktarılıdğını, rakamın ise kişi başına 120 lira olup, bunun her ay değil, belirli dönemlerde ödendiğini, engelli ve çocuk sayısına göre bu rakamın çok az değişebildiğini belirterek, proje bitince yardımın da biteceğini anlattı.
Atölye çalışmasına katılan dernek ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliğinin temsilcileri, gazeteci, akademisyen ve öğrenciler, 'Mülteciler için hak odaklı habercilik: Haber yazımı' ile 'Mülteci kadınlarla ilgili haberleri yeniden yazıyoruz' çalışmasıyla daha önce yayınlanmış bir haberi yeniden ele aldı; projeyi de haberleştirdi.
Atölye çalışmasında, medya ve sivil toplum kuruluşları işbirliğinin güçlendirilmesine ilişkin değerlendirmelerde bulunuldu, medya ve sivil toplum kuruluşların işbirliğinin geliştirmesi için eksikliklerin giderilmesine yönelik işbirliği önerildi.