Uluslararası geçerliliği olan meslek; Cankurtaran

Akın Bodur/İskenderun

Yüzme biliyor musunuz? İyi bir yüzücü müsünüz? İyi yüzme bilenler, üç-beş günlük eğitimle uluslararası geçerliliği bulunan ve en az asgari ücretle çalışabileceği meslek sahibi olabiliyor. Meslek sahibi olmak isteyenleri açılan kurslara katılmaya çağıran İskenderun Balık Adam ve Doğa Sporları Kulübü Başkanı Orhan Yıldız, 18 yaşını dolduran sağlık sorunu olmayan ve iyi yüzme bilenlerin üç-beş günlük kurs ve eğitimlerle uluslararası geçerliliği olan cankurtaran belgesi alabileceğini anımsattı. Cankurtaran belgeleri, Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu tarafından veriliyor.

Yüzme bilen işsizler cankurtaranlık eğitimi alabilir

İskenderun, Arsuz Hatay bölgesinde deniz, göletlerde ölümleri azaltmak için halkın yoğun olarak denize girdiği noktalarda cankurtaran görevlendirilmesinin yapılması gerektiğini belirten İskenderun Balık Adam ve Doğa Sporları Kulübü Başkanı Yıldız, hem bölgede hem de ülkede cankurtaran ihtiyacının olduğunu söyledi.
İşsizliğin sayısal açıdan yüksek sıralarda olduğunu, bunların çoğunu genç işsizlerin oluşturduğunu anlatan Yıldız, iyi yüzme bilen işsizlere kısa süreli eğitimi olan cankurtaran olmayı önerdi. Cankurtaranlığın meslek olduğunu ifade eden Yıldız, "Günümüzde çok sayıda işsiz var ve nitelikli eleman ihtiyacı da bulunuyor. Yüzmeyi bilen, iyi yüzebilen işsizler uluslararası geçerliliği olan cankurtaranlık mesleğini seçebilir" dedi.

Cankurtaran olma süreci ve eğitimi nasıl?

Cankurtaranlık eğitimlerinin özel sektör tarafından verildiğini anca belgeleri Türkiye Sualtı Sporu Federasyonu’nun verdiğini anlatan Yıldız, "18 yaşını bitirmiş, çok iyi yüzme bilen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkes üç günlük teorik ve pratik eğitim sürecinde başarılı olur, sınavı geçerlerse, Türkiye Sualtı Sporu Federasyonu tarafından verilen uluslararası geçerliliği bulunan cankurtaran belgesi alabiliyor. Cankurtaranlık sisteminde belgenin başlangıcı 'bronz cankurtaran' belgesidir ve bu belgeye sahip olanlar genel olarak havuzlara bakar, çocuk ve 2.5 metreyi geçmeyen havuzlarda görev alabilir. Bir üst cankurtaranlık belgesi ise 'gümüş cankurtaran' belgesidir ve bu belgeye sahip olanlar, deniz ya da plaj niteliği olan, 2.5 metreyi geçen havuzlar, yapay su göl gibi yerlerde görev alabiliyor. Gümüş cankurtaran belgesini alabilmek için, bronz cankurtaran belgesine sahip olma zorunluluğu vardır. Altın cankurtaran ise gümüş cankurtaranın üstüdür. Altın cankurtaranlar, hoca yardımcısı ya da cankurtaran amiridir ve sekiz cankurtaran sayısının çalıştığı yerlerde; plaj ve havuzlarda cankurtaranların amiri konumunda olan kişidir. İşverene yasaları uygulayan sorumlu yönetici pozisyonda olan da altın cankurtarandır. Gümüş cankurtaran belgesi bulunanlar için altın cankurtaran belgesinin eğitim süreci beş gündür ama altın cankurtaran olmak için tüplü dalış eğitimi de alınması, bir, iki, üç yıldız dalıcı olmak ve üç tane de uzmanlık belgesi almak gerekiyor. Altın cankurtaranın üstü de eğitimciliktir (hocalık). Bu eğitimler aslında meslek kursudur ve cankurtaranlık, uluslararası geçerliliği olan bir meslektir. Eğitimleri tamamlayanlar, diplomasını (belgesini) alıp, çalışmaya başlayabilir. 22 ayrı spor branşı olan Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu'nun aslında en gözde spor dallarından biri cankurtaranlıktır. Hem istihdam açısından hem de meslek ve uygulama açısından en zorlarından biridir. Cankurtaranlıkta iyi elemanlar çok zor yetişiyor. Yetişenler de yörede çok değer göremediği için daha çok değer göreceği, daha çok para kazanabileceği turizm bölgelerine gidiyor. Türkiye’nin neredeyse her yerinde Hataylı, İskenderun cankurtaran var ama burada (İskenderun'da) yok. Çünkü burada (İskenderun) ne plaj var ne de havuz" diye konuştu.

'İş garantili meslek'; Cankurtaranlık

İskenderun’da Hatay’da çok sayıda cankurtaran yetiştirdiğini, ancak bunların istihdamının yörede daha az olup, yaygın olarak Akdeniz ve Ege Bölgesindeki turistik tesislerde olduğunu anlatan Orhan Yıldız, "Belgeyi alanlar çalışmak için Akdeniz ya da Ege Bölgesindeki şehirleri tercih ediyor. Bunun nedeni o bölgelerde maaş ve çalıma şartlarının daha iyi olması. Türkiye Sualtı Sporu Federasyonu tarafından verilen cankurtaranlık belgeleri, uluslararası bir belge olduğu için sadece Türkiye'de değil, dünyanın her yerinde geçerli oluyor. Bu da iş bulmayı kolaylaştırıyor. Cankurtaranlık, hem sivilde hem askerlikte hem de kamu kurumlarında da geçerli olan bir belge. Yani iyi yüzme bilgisi ve becerisi bulunan, sorumluk sahibi olan insanlar üç günde uluslararası meslek sahibi oluyor ve ciddi rakamlara iş bulabiliyorlar. 'İş garantili meslek' de denilebilir" değerlendirmesini yaptı.
Hatay kıyılarındaki tesis ve havuzlarda yeterli cankurtaran bulunmaması, bazı kişilerin belge sahibi cankurtaranları farklı alanlarda görevlendirmesi, çok çalıştırıp az ücret ödemesi, düzensiz çalışma koşulları ve gelecek vadetmemesi nedeniyle gençlerin hem macera hem de para kazanmak için farklı kentlere gitmeyi tercih ettiği belirtiliyor.

Havuzda, plajda cankurtaran bulundurma zorunlu

Havuzu olan bütün sitelerin ve plaj statüsündeki tesislerin yasa gereği cankurtaran bulundurma zorunluluğu olduğunu anlatan İskenderun Balık Adam ve Doğa Sporları Kulübü Başkanı Yıldız, şöyle konuştu: "Havuzda, plajda cankurtaran bulundurma zorunlu ama gidin bakın neredeyse hiçbirinde yok. Çok az tesiste cankurtaran var ve bunlar da farklı alanda çalıştırılıyor. O zaman da boğulmalar yaşanabiliyor. Site yönetimleri  havuzlarında cankurtaran görevlendirmemek için 'yüzme biliyoruz' ya da 'bize gerek yok, küçük bir siteyiz, ücretini, SSK'sını nasıl ödeyelim?' yaklaşımında bulunuyor. Bunları çok duyuyoruz. Bu nedenle çoğu havuz cankurtaransız çalışıyor. Çoğu plajda cankurtaran sayısı da aslında yeterli değil. Oysa kanun ve yönetçelik çok açık ve cankurtaranı zorunlu kılıyor. Denetim eksikliği çok ciddi bir sorun. Sahil güvenlik plajları denetliyor ama site, otel havuzlarını denetleyen yok gibi. Niye kimse buralara dokunamıyor? Olası can kayıplarının önüne geçmek için cankurtaransız hiçbir yer kalmasın, diyoruz."

Sağlık sorunu suda da yaşanabilir

Yüzme bilen ya da bilmeyenler olsa da suya girilen her noktada cankurtaran görevlendirilmesinin yapılması gerektiğini anlatan Yıldız, "Yüzme bilen, hatta iyi yüzebilenler de suda, denizde sağlık sorunu yaşayabilir; Ayağına kramp girebilir, çocuklar, yaşlılar dengesini kaybeder ve havuza düşebilir, denizde akıntıya kapılabilir, dalgaya maruz kalabilir, tansiyonu, şekeri düşebilir, sıcak çarpabilir, kalp krizi geçirebilir, epilepsi krizi, sara krizi tutabilir. Birçok nedenle sağlık sorunu yaşanabilir. Bu rahatsızlıklar ya da sorunlar insanı denizde, suda yakalarsa ne olacak? İşte o zaman o kişilere eğitim almış, bilinçli kişilerin ilk müdahaleyi yapması ve sudan çıkarması gerekir. Bu da cankurtarandır" dedi.