Akın Bodur/İskenderun
Asker, bölgenin en önemli hayvan türü Hatay Dağ Ceylanı olmasına ve proje sahasında yaşadığı belirlenmiş olmasına rağmen bu türün ÇED raporunda adı geçmemesini ise ‘ilginçlik´ olarak tanımladı. Asker, “Raporun bilimsel ciddiyetten uzak ve çimento fabrikasının açılmasına altlık oluşturmak üzere hazırlandığı açıktır” dedi.
Antakya Çevre Koruma Derneği (AÇKD) Başkanı Selda Asker, Hatay´da daha önce ÇED aşamasında iken verilen olumsuz raporla kurulması reddedilen çimento fabrikasının yerine aynı alanda farklı bir bölgeye yeniden bir Çimento fabrikası kurulması planlanmasına karşı çıkarak, konunun takipçisi Hatay Tabiatı Koruma Derneği´nin yanında olduklarını bildirdi. Onaylanan ÇED raporunda bölgenin hem bitki zenginliği hem yaban hayatı açısından önemi gözardı edilerek, eksik ve yanlış bilgilerin de yer aldığı bir raporlamaya dikkat çeken Asker, bitki ve yaban hayatı açısından rapordaki listelemeye güvenilemeyeceğini kaydetti. Asker, “Bu güvenilemez durumdaki listedeki eksik, fazla ve hatalı türlere göre yapılacak değerlendirmelerin de tutarlı, doğru olması, mevcut durumu yeterli bir şekilde ortaya koyması, gerekli koruma tedbirlerini gerektiği gibi ortaya koyması mümkün değildir” dedi.
“ÇED raporu bilimsel açıdan tam bir felaket´
Hatay Tabiatı Koruma Derneği Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Sözen ve ekibi tarafından yapılan çalışmalara göre çimento fabrikası planlanan alanın Dağ ceylanları yaşama alanının güney sınırı içinde kaldığına dikkat çeken Asker, şu değerlendirmeyi yaptı: “Olumlu sonuçlanan ÇED raporu bilimsel açıdan tam bir felaket. ÇED raporunda Proje sahası için; 56 bitki türü, 17 sürüngen türü, 39 kuş türü, 17 memeli türü listelenmiş bulunmaktadır. Türkiye´de bitki türü sayısı 11.000´in üzerindedir ve bunlardan yaklaşık üçte biri endemiktir. Durum böyle iken proje sahası için sadece 56 bitki taksonunun listelenmiş olması ve bunlardan hiç birisinin endemik olmaması güven verici ve ikna edici değildir. Bölgede yaygın olarak bulunmasına ve ismini Hatay´dan almasına rağmen Hatay Kertenkelesi bile sürüngen listesinde bulunmamaktadır.”
350 kuş türünden 39´u listelenmiş
ÇED raporunda proje sahası için sadece 39 kuş türünün listelenmiş olması inandırıcılıktan ve güvenilirlikten uzak oldukça şaşırtıcı ve ciddiyetsiz bir rakam olmasını Hatay ilinden belirlenmiş yaklaşık 350 kuş türü sayısıyla açıklayan Asker, Hatay Dağ Ceylanı türünün raporda yer almaması yanında üzerinde Tür koruma Eylem Planı yapılmış memeli türlerinin de raporda bulunmadığına işaret etti. Asker, “Çizgili sırtlan, Saz kedisi, Kayalık Gerbili Türkiye´deki nadirlikleri ve nesillerinin tehlikede olması nedeniyle T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından üzerinde Tür Koruma Eylem Planı yapılan memeli türleridir. 2017 yılı içinde de Hatay Dağ Ceylanı için Tür Koruma Eylem Planına başlanmıştır. Dolayısı ile Türkiye´de Tür Koruma Eylem Planı yapılmış ve yapılmakta olan 9 memeli türünden 4 tanesinin bu alanda yaşadığı tarafımızca tespit edilmiş ve ulusal ve uluslararası bilim camiası ile makale olarak paylaşılmıştır. Türkiye´deki hiçbir bölgede, üzerinde Tür Koruma Eylem Planı yapılmış 4 memeli türünün bir arada yaşadığı başka bir alan yoktur. Alan memeli türleri bakımından bu kadar önemli iken bu 4 memeli türünün hiç birisine ÇED raporunda yer verilmediği görülmektedir” ifadesini belirtti.
Yarasalar gözardı edilmiş
Memeli listesinde hiçbir yarasa türünün bulunmamasının da açıklanamayacağını kaydeden Asker, yazılı açıklamasında şunları ifade etti: “Rapordaki ciddiyetsizliğin en önemli kanıtı da, bilimsel kaynaklara göre Hatay bölgesinde bulunan Kör fare türü sadece Nannospalax ehrenbergi olmasına rağmen ÇED raporunda Spalax leucodon da bölge için listelenmiştir. Hâlbuki bu tür Türkiye´de sadece Trakya bölgesinde yaşamaktadır. Benzer şekilde Apodemus sylvaticus türünün de teyit edilmiş kayıtları sadece Trakya´dan ve Zonguldak bölgesinden olmasına rağmen proje sahası için listelenmiş durumdadır.”
Eksik ve hatalı listeyle koruma önerilebilir mi?
Prof. Dr. Ahmet Karataş tarafından 2016´da yapılan son derleme çalışmasında Hatay için listelenen 66 memeli türünden pek çoğunun ÇED raporu listesinde bulunmadığına dikkat çeker, asker, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Yani listede hem büyük eksikler, hem de çok ciddi hatalar bulunmaktadır. Mevcut hali ile listeye güvenilmesi mümkün değildir ve bu listedeki türlere göre değerlendirme yapıp düzgün sonuçlara ulaşılması ve koruma tedbirleri önerilmesi de mümkün görülmemektedir. Sadece verilen az sayıda örnekten bile kolayca görülebileceği gibi fauna listelerinde çok büyük eksiklikler ve hatalar mevcuttur. Bu güvenilemez durumdaki listedeki eksik, fazla ve hatalı türlere göre yapılacak değerlendirmelerin de tutarlı, doğru olması, mevcut durumu yeterli bir şekilde ortaya koyması, gerekli koruma tedbirlerini gerektiği gibi ortaya koyması mümkün değildir.”