´Yama minare´yle cami planı

Akın Bodur/İskenderun

 Bina, Toraslar EDAŞ tarafından müze-kültür merkezi olarak planlanıyordu. Aşkarbeyli mıntıkası 6443 numaralı parselde yer alan ve TEK binası olarak bilinen yapı, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu kapsamında Adana Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulunun 24.03.2008 tarih ve 3650 sayılı kararıyla ´kültür varlığı´ olarak tescil edilmişti.
İskenderun Belediye Meclisi, 01 Aralık 2020 tarih ve 87sayılı kararıyla, kentin Aşkarbeyli mıntıkasındaki 6322, 6323, 6325,6442 ve 6443 numaralı parsellerin kullanımının yeniden düzenleyerek, 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Plan değişikliği yapmıştı. Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.09.2020 tarih ve 182 sayılı kararıyla onaylanan Aşkarbeyli mıntıkasındaki 6322, 6323, 6325, 6442 ve 6443 numaralı parsellerin kullanımı, ´kamu hizmet alanı ve ibadet alanı´ kullanımların yeniden düzenlemişti.İskenderun´da yaşayan mimar Ercüment Kimyon, Pac Meydanında, TEDAŞ yanında yapımı planlanan camiye ilişkin imar planına itiraz etmiş ve kararın iptalini istemişti. 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğinin iptali için İmar Kanununun 8. maddesinin b fıkrası kapsamında itiraz ettiğini belirten Kimyon, iki maddelik itirazında şunlara yer vermişti: 'Aşkarbeyli mıntıkasında yer alan 6443 numaralı parselde TEK Binası olarak bilinen yapı 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu kapsamında Adana Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulunun 24.03.2008 tarih ve 3650 sayılı kararıyla ´kültür varlığı´ olarak tescillidir. İskenderun Belediye Meclisinin 01.12.2020 tarih ve 87 sayılı kararıyla onaylanan imar Plan değişikliği için 2863 sayılı kanunun 8. ve 17. maddesine göre Hatay Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulundan onay alınmadan yapılamaz. Bu konuda Hatay Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulundan onay alınmamıştır. Aşkarbeyli mıntıkasında yer alan 6443 numaralı parselin korunma alanları içinde bulunan 6322, 6323, 6325 ve 6442 nolu parselleri kapsayan bu imar plan değişikliği 2863 sayılı yasaya aykırı olarak onaylanmıştır. Bu nedenle iptali gerekli ve zorunludur. İskenderun Belediye Meclisinin 01.12.2020 tarih ve 87 sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Plan değişikliği sonrasında 6443 nolu parselde tek yapı özelliğindeki tescilli yapının cephesi ve siluetini etkileyecek şekilde planlama yapılmıştır. 6443 nolu parseldeki yapıya üç metre yaklaşma mesafesi ile 6443 nolu parseldeki yapının korunması imkansız hale gelmiştir. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği EK-2 Kentsel, Sosyal ve Teknik Altyapı alanlarını gösterir cetvelde en küçük ibadet yeri en az 1000 m2 olması gereklidir. İskenderun Belediye Meclisinin 01.12.2020 tarih ve 87 sayılı kararın ekindeki 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı incelendiğinde Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği EK-2 Kentsel, Sosyal ve Teknik Altyapı alanları içindeki Küçük İbadet yeri için gerekli olan 1000 m2 alanı dahi karşılamayacağı görülmektedir. İmar mevzuatına uygun olarak onaylanmayan imar planına ait kararın iptal edilmesinde kamu yararı mevcuttur. Ayrıca, 6325 ve 6442 nolu parsellerde yapılacak çok küçük ve ölçeksiz bir ibadet yapısının İskenderun kentinin en önemli kent meydanı niteliğindeki bir meydanının algılanmasına olumsuz etkileri yanında, meydandaki yaya ulaşım yanında, kent merkezinde var olan ulaşım ve trafik yoğunluğu daha da artacaktır. Yine 6443 nolu parseldeki yapının yatırımcı elektrik kuruluşu tarafından proje çalışmalarının yapıldığı bu günlerde tescilli yapının korunması kapsamındaki çalışmalar sürerken, yatırımcı elektrik kuruluşu tarafından koruma altındaki bu yapının kentin sosyal yaşamına katkı verecek bir kent müzesi/sergi amaçlı salon yapımı çalışmalarına da engel olunmadan endüstri mirası niteliğindeki tescilli kültür varlığı yapının korunmasına ve 6325 ve 6442 nolu parsellerinde bu kültür varlığının ön bahçesi olarak ve/veya kent meydanının bir parçası yeşil alan şeklinde kullanılmasında yarar mevcuttur.'
Kimyon, İskenderun Belediye Meclisi kararıyla onaylanan 6322, 6323, 6325,6442 ve 6443 numaralı parsellerdeki kullanımının yeniden düzenlenmesine ait 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Plan değişikliğinin, imar planı bütünlüğü, imar mevzuatı, şehircilik ilkeleri, plan kararlarına, 2863 sayılı kanun ve hukuka açıkça aykırı bulunduğunu, kamu yararı gözetilmediğini savunmuş ve kararın İptal edilmesini talep etmişti.

Cami yapımı için toplantı yapıldı
İskenderun´un Pac Meydanına yapılacak cami planı, valilikte nisan ayında yapılan toplantıda görüşüldü. İskenderun Kaymakamlığı´ndan toplantıya ilişkin yapılan açıklamada şunlara yer verilmişt: 'Hatay Valisi Rahmi Doğan´ın riyasetinde ilçede hayırsever Bozatlı Ailesi tarafından yapılması planlanan İskenderun Pac Meydanı Camii istişare toplantısı icra edildi. Hatay Valiliği bünyesinde Abdurrahman Melek Toplantı Salonunda gerçekleştirilen toplantıda; İş insanı Yakup Bozatlı tarafından yaptırılacak olan İskenderun Pac Meydanı Camii´nin proje detayları sunum eşliğinde istişare edildi. Toplantıya; Hatay Valisi Doğan´ın yanı sıra, kaymakamımız İskender Yönden, İskenderun Belediye Başkanı Fatih Tosyalı, Hatay İl Müftüsü Ömer Faruk Bilgili ve iş unsanı Yakup Bozatlı ile Abdullah Bozatlı ve proje mimarı katıldı.'

Cami için protokol imzalanmıştı
Hatay Valisi Rahmi Doğan ile İskenderun 2. OSB´de arsa tahsis edilen iş insanı Yakup Bozatlı tarafından İskenderun´da yapılması planlanan cami ve müştemilatı ile ilgili protokol, mayıs ayında valilik makamında imzalanmıştı. Protokole ilişkin Hatay Valiliğinden yapılan açıklamada şunlara yer verilmişti: '05 Mayıs 2021 Çarşamba günü saat 12.00´de, Abdurrahman Melek Toplantı Salonunda vali Rahmi Doğan başkanlığında, İskenderun Pac Meydanında bulunan eski TEDAŞ cami alanına yapılacak ve iş insanı Yakup Bozatlı´nın isminin verileceği cami ve müştemilatı için imza töreni gerçekleştirildi. Protokol imza törenine, İskenderun Kaymakamı İskender Yönden, İskenderun Belediye Başkanı Fatih Tosyalı, Hatay İl Müftüsü Ömer Faruk Bilgili, iş insanları Yakup Bozatlı, Abdullah Bozatlı ve ilgili kurum müdürleri katıldı.'

Pac´a cami yapımına karşı uyarı
İskenderun Pac Meydanında TEK binası olarak bilinen yapının, ´kültür varlığı´ olarak tescillendiğini belirten mimar Ercüment Kimyon, yanındaki alana cami kararına bu nedenle itiraz ittiğini hatırlattı, yasal itirazlarını sürdürüceğini kaydetti. Pac Meydanında yapılması planlanan cami inşaatına karşı yıkım yapılması üzerine sosyal iletişim sitesinden nisan ayında açıklama yaptan Kimyon, paylaşımında şu ifadeye yer verdi: 'Olası Pac Meydanın da kaçak cami inşaatı yapacak olanlara duyurudur. Bir şekilde oldu bitti ile bu inşaatı ruhsatsız yapabileceklerini düşünüyorlarsa yanılırlar. Bu işe azmettici olacak yöneticiler ile inşaatı üstlenenler hakkında her türlü yasal başvuruları yapacağımı hatırlatmakta fayda görüyorum. Bundan sonrası ilgililerin sorumluluğunda kalacaktır. Hatırlatmış olayım. Bu kentin sahipsiz olduğunu hiç düşünmesinler. Bu işe tevessül edenlerin ünvanları ne olursa olsun onların hepsi gelip geçici şahsiyetlerdir. Biz bu kentin haklarını her türlü bedeli ödeyerek bugünlere geldik, hukukumuzu da sonuna kadar korumaktan çekinmediğimizi İskenderun halkı bilir. Sizlerinde bu durumu bilmenizi öneririm. Bu uyarıyı ilgililerin ve kamuoyun bilgisine sunarım. Bundan sonra gelişecek olayların sorumluluğu ilgili ve bilgili bu kişilerin iradelerinde olacaktır' ifadesine yer verdi. Kimyon bir başka paylaşımında ise 'Pac Meydanına cami yapım işinin maliyetini üstlenen Y.B. adlı iş insanı acaba neyin diyetini ödeyecek?' değerlendirmesini yaptı.

Meclis kararına da itiraz etmişti
Kimyon, İskenderun Belediye Meclisinin 01 Aralık 2020 tarih ve 87 sayılı kararıyla onaylanan İskenderun´un Aşkarbeyli mıntıkasındakin 6322, 6323, 6325,6442 ve 6443 numaralı parsellerin kullanımının yeniden düzenlenmesine ait 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Plan değişikliğinin iptaline ilişkin İskenderun Belediye Başkanlığına verdiği dilekçe ile itiraz etmişti. Kimyon, dilekçesinde, 'Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.09.2020 tarih ve 182 sayılı kararıyla onaylanan Hatay ili İskenderun İlçesi Aşkarbeyli Mıntıkasında yer alan 6322, 6323, 6325, 6442 ve 6443 numaralı parsellerdeki ´resmi kurum alanı, ibadet alanı ve teknik alt yapı alanı´ kullanımlarının yeniden düzenlenmesine yönelik 1/5000 ölçekli Nazım İmar Plan değişikliğine dayanarak; İskenderun Belediye Meclisinin 01.12.2020 tarih ve 87 sayılı kararıyla Aşkarbeyli Mıntıkasında yer alan 6322, 6323, 6325,6442 ve 6443 numaralı parsellerdeki ´kamu hizmet alanı ve ibadet alanı´ kullanımların yeniden düzenlenmesine ait 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği onaylanmıştır. Bu kararlar 03.03.2021 tarihinde İskenderun Belediyesinin web sayfasında duyurular kısmında ilan edilmiştir. 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği onayına ait kararın iptaline karar verilmesi için İmar Kanununun 8. maddesi (b) fıkrası gereğince itiraz etmekteyim' ifadesine yer vermişti. Kimyon, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği EK-2 Kentsel, Sosyal ve Teknik Altyapı alanlarını gösterir cetvelinde, en küçük ibadet yerinin en az 1.000 metrekare olması gerektiğini ve söz konusu alanın cami yapımı için yetersiz olduğunu kaydetmişti.

´Kültür varlığını korulun´ seslenişinden ´yama minare önerisine´
Kimyon, Nisan 2021´de sosyal iletişim sitesinden yaptığı fotoğraflı bir paylaşımda, 'Olası Pac Meydanın da kaçak cami inşaatı yapacak olanlara duyurudur. Bir şekilde oldu bitti ile bu inşaatı ruhsatsız yapabileceklerini düşünüyorlarsa yanılırlar. Bu işe azmettici olacak yöneticiler ile inşaatı üstlenenler hakkında her türlü yasal başvuruları yapacağımı hatırlatmakta fayda görüyorum. Bundan sonrası ilgililerin sorumluluğunda kalacaktır. Hatırlatmış olayım. Bu kentin sahipsiz olduğunu hiç düşünmesinler. Bu işe tevessül edenlerin ünvanları ne olursa olsun onların hepsi gelip geçici şahsiyetlerdir. Biz bu kentin haklarını her türlü bedeli ödeyerek bugünlere geldik hukukumuzu da sonuna kadar korumaktan çekinmediğimizi İskenderun halkı bilir sizlerinde bu durumu bilmenizi öneririm. Bu uyarıyı ilgililerin ve Kamuoyun bilgisine sunarım' ifadesine yer vermişti. Kimyon, iskenderun.org internet sitesinde yayımlanan değerlendirmesinde de, ' İskenderun´un geleceğiyle, imar kararlarıyla ilgili değişik müdahalelerimiz var. Kentin planlı gelişimi için çaba sarf ediyoruz. 40 yıllık bir mimar olarak söylüyorum; bu bina bir endüstri binası, kültür varlıklarınca tescilli bir yapı. Bu yapının önünü kapatacak şekilde bir yapı yamak değil, ölçüsüz üç ağaç bile dikemezsiniz. Kültür varlıkları yasası buna müsaade etmiyor' değerlendirmesinde bulunmuştu. Cami alanının yetersiz olduğunu belirten Kimyon, aynı değerlendirmesinde şunlara yer vermişti: 'Devletimizin valisinin, İskenderun´daki bu yerin endüstri mirasının varlığından haberi var mı? Eğer kanunları uygulamakla yükümlü bir vali, böyle kanunlara aykırı bir işlemin teşvik edicisi, azmettirici konumuna düşerse, bu hukuka ve anayasal düzenimize aykırı davranış olacaktır. İskenderunlu bir vatandaş, mimar olarak burada yapı yapılmasını istemiyorum. Bunun adına cami de olsa, başka bir şey de olsa, bu endüstri mirasını koruma imkanımız kalmayacak, bunun silueti bozulacak ki, Pac Meydanı geniş bir trafik akışının olduğu, trafik yoğunluğunun büyük çapta aktığı bir yer. Burada böyle bir yapının yapılması, yoğunluk için de uygun değil, kent planlaması, şehircilik açısından yapılan bu uygulamayı doğru bulmuyorum. İmar planına itirazımız kesinleşmemişken, burada bir imar çapı alınmadan, böyle bir inşaat faaliyetinin sürmesi doğru değil. Belediye başkanı, belediyenin şehircilik imar yetkilileri bu inşaat faaliyetini durdurmak zorundalar, yoksa suç işliyorlar. Gerekirse yetkililere suç duyurusunda bulunacağız. Valimize bir kez daha sesleniyorum: ‘bu kültür varlığını korumak sizin de asli göreviniz. Bu görevi lütfen yerine getirin. Yatırımcı işin mali sorumluluğunu yüklenen Yakup Bozatlı´ya da sesleniyorum: İskenderun´a ihanet etmeye hakkınız yok! Biz buna müsaade etmeyeceğiz.'
Kültür varlığı tescilli endüstri mirası yapıyla ilgili binanın müze olarak restore edileceğini belirten Kimyon, 'Enerji-sa tarafından bu proje hazırlanmış, restorasyon için kaynak da ayrılmış. Olsa olsa bu müzenin bahçesi olur, yeşil alanı olur, bir kompleks şeklinde bütünlük sağlanır' değerlendirmesini yapmıştı. Türkiye Emekliler Sendikası İskenderun temsilcilik başkanı Mustafa Çankaya ise, koruma altındaki binaya yama minare yapılıp, cami olarak düzenlenmesi fikrinin Kimyon´un önerdiğini, bunu kendisinin söylediğini belirtti.
Evrensel gazetesinin haberine göre, İskenderun´da cami olarak planlanan bina, endüstri mirası olarak tescillenen 80 yıllık TEDAŞ´ın kullandığı elektrik santrali.