Mehtap Sert


Kadının Yeri Yaşamın Kendisidir

Mehtap SERT


Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet türlerinden biri olan çocuk yaşta, erken ve zorla evlilik kadınların güçlenmesinin önündeki engellerden biridir. 2024 yılında kadın kazanımları açısından önemli bir gelişme Kolombiya da yaşandı. 137 yıl boyunca aile izni ile çocukların evlenmesine izin veren yasa 17 yıllık mücadelenin ardından iptal edildi. Dünya da kız çocuklarının evlenmesine izin veren bir ülkede daha kadın lehine bir gelişme oldu. Ancak kapitalizmin üçüncü dünya ülkeleri üzerinden yürüttüğü en yüksek kar politikalarından etkilenen ülkeler hala çocuk yaşta, erken ve zorla evliliği parlatmaya devam ediyor. 

Burjuvazinin en yüksek karı elde etme konusunda yaşadığı sıkıntılar, kapitalizmi küresel bir soruna itti. Neoliberal politikalar kendine yeni çözüm olanakları ararken sosyal devlet ilkesinden vazgeçilerek, birçok bakım yükümlülüğü kadına yüklemeye başladı. Ülkemizde de pandemi koşulları ile başlayan deprem koşulları ile derinleşen yoksulluk krizinde çare kız çocuklarını okula göndermemek üzerinden şekillendi. Kız çocukları üzerinden üretilen politikaların toplumsal karşılık bulabilmesi için cilanan bir evlilik fikri hayatımıza dahil edildi. Geleneksel cinsiyet rolleri yeniden tariflenerek makbul bir öneri gibi sunulmaya başlandı. Bir yandan evde bakım yükümlülüğünü devam ettiren, bir yandan üreme yeteneği ile nüfus artışına hizmet eden ancak üretimde yer almayan ama her daim bakımlı görüntüsü ile göz alıcı kadın tipleri yaratılmaya çalışılıyor. Deterjan reklamlarında jilet gibi ütülü beyaz gömlek, kalem etekle çamaşır yıkayan kadınlar, magazin basınında mesleğinin zirvesinde iken çocuk yapıp ev kadını olan ünlü güzellemeleri ile bu fikirler meşrulaştırılmaya çalışılıyor. 2023-2024 eğitim/öğretim yılında 442 bin 643 çocuk eğitim dışı kaldı. Bu çocuklar için ne aile ve sosyal politikalar bakanlığının nede milli eğitim bakanlığının bir çözüm önerisi yok. Mesela çocukların okula gitme koşullarını yaratacak maddi olanakların sağlanması için kredi önerisi gibi. Ancak eğitim için oluşturulmayan bütçe, çocukların evlenmeyi talep etmeleri halinde evlilik kredisi olarak hizmetine sunuluyor. Devlet eğitime destek vererek sosyal devlet ilkesi gereği sorumluluk yüklenmeye devam ederken evlenen çocuklar üzerine bakım yükümlülüğünü yıkarak bu sorumluluktan kurtulmuş oluyor. 

Siyasi iktidar çocuk yaşta, erken ve zorla evlilik konusunda yılardır istikrarını koruyan bir politika yürütüyor . TCK 103 üzerinden kız çocuklarının evlendirilmesine meşruluk kazandırmaya çalışan söylemleri, aile yılı ile başka bir boyut kazandı. Sosyal medyanın görünürlük etkisi ile paylaşılan videolarda kız çocuklarına gelecekteki mutluluğun anahtarının çekirdek ailenin bir üyesi olmaktan geçtiği gösteriliyor. Saatlerce pişen yemekler, son derece güzel ve konforlu mutfaklarda, son derece şık kadınlar tarafından sanki çok kısa sürede zahmetsizce yapılıyor gibi paylaşımlar yapılıyor. Bu arada koltukta köpeği ve çocuklarıyla oynayan bir baba figürüne çekirdek ailede düşen geleneksel rolde tırnak içinde aşkla kadına bakmak oluyor. Ancak o bakımlı saçların, kıyafetlerin maliyeti, sofralardaki gıdaların alım gücü konusunda herhangi bir veri paylaşılmıyor. Kadın ne kadar küçük iken evin aracı haline getirilirse o kadar makbul görülüyor.
Kadının yeri üretimdir. Şiddetsiz bir dünya için kendinden önce başkasını düşünen kadınların yaşamda yer alması gerekmektedir. Naifliği, dünyaya güzel bakan gözleri, tüm renkleri ile dönüştürücü etkisini eve hapsetmemelidir. Siyasi iktidar sosyal devlet olmanın sorumluluğunu üstlenmelidir. Hasta, yaşlı, çocuk bakımı sadece kadının üzerine yüklenmemelidir. Kadınlar tarihsel görevini yerine getirmek için geleneksel rollere itiraz etmeli, bu politikalarla savaşmalıdır. Çocuk yaşta, erken ve zorla evliliğin kredi vb. seçenekler ile cilalanmasına inat kamusal alanda durmanın koşulları için iktidarı zorlamalıdır. Bunun içinde eylemde ve mücadelede birlik iradesi ile hareket edilmelidir. 8 Mart yaklaşırken bu coşkuyla diyoruz ki kadınların geleceği kız çocukları üzerindeki politikalarınıza son verin.