Dernekten deprem raporu: Dışarıda kimse var mı?

İskenderun/SES

Hatay Depremzede Derneği, hazırladığı ‘Hatay Depreminin 1. Yılı Raporu’nu kamuoyu ile paylaştı. 6 Şubat 2023 günü saat 04.17’de Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin 11 ilde ağır yıkımlara neden olduğunu, bu yıkımlarda resmi rakamlara göre 50 bini aşkın insanın hayatını kaybettiğini belirten dernek başkanı Ekrem Deveci, soğuk ve karanlık can pazarında sorulan ‘Orada kimse var mı?’ sorusunun yalnızca enkaz altında kalanlara sorulmadığını; enkazdan çıkabilenlere de sorulduğunu anlatarak, "Evet, orada biz varız!" demek için hazırladıkları raporu etkili, yetkili ve ilgili olduğunu düşündüğümüz her yere ulaştırmaya çalıştıklarını söyledi.
Antakya'daki KESK TTB Koordinasyon Merkezi'nde düzenlenen toplantıda konuşan Hatay Depremzede Derneği Başkanı Deveci, depremin ikinci yılı raporunda ‘Dışarıda kimse var mı?’ sorusuyla başlamak istediklerini belirtti. Deveci, "6 Şubat 2023 depremleri, sadece doğanın değil, yıllardır süregelen rant düzeninin, denetimsizliğin ve ihmalkârlığın yarattığı bir felaket olarak tarihe geçmiştir. Bu deprem, insan hayatını hiçe sayan bir yönetim anlayışının bedelini halkın ödediği büyük bir toplumsal yıkımdır. Aradan geçen iki yıl, bu felaketin esas sorumlusunun siyasi iktidar ve merkezi yönetimin yıllardır süregelen plansızlıkları, rant odaklı politikaları ve halkın güvenliğini hiçe sayan uygulamaları olduğunu açıkça göstermiştir. Yıkılan binalar, enkaz altında kalan hayatlar, çöken umutlar; hepsi, insan eliyle yaratılmış bir trajedinin sonucudur. Hâlâ tek bir yetkilinin dahi istifa etmediği, hesap sormanın ve vermenin yerini cezasızlığın aldığı bu süreçte, yaşanan ölümlerin kader değil, siyasi tercihlerin sonucu olduğu açıktır. Merkezi yönetim, afet yönetiminde tam anlamıyla sınıfta kalmış, kriz anında bizleri yalnız bırakmıştır. Yardım çağrılarının bürokrasiye takılması ve koordinasyon eksikliği günlerce enkaz altından kurtarılmayı beklememize sebep olmuştur. Deprem sonrası verilen sözlerin yerine getirilmemesi ve kalıcı konutların sağlanmaması bizleri  insani olmayan koşullarda konteyner kentlerde yaşamaya mahkûm etmiştir. Barınma hakkımız görmezden gelinmiş, geçici konteyner kentler bizler için bir yaşam biçimi haline getirilmiştir" dedi.
Deprem sonrası siyasi baskıların arttığını, belirli bölgelere yönelik ayrımcı politikaların izlendiğini, afetin insani boyutu göz ardı edilerek siyasi rant sağlama çabalarının öne çıktığını savunan Hatay Depremzede Derneği Başkanı Deveci, gazetemize iletilen açıklamaya göre şöyle konuştu: "Afetin sorumluluğunu üstlenen herhangi bir yetkili olmazken, kamu kaynaklarının nasıl kullanıldığına dair şeffaf bir açıklama yapılmamış, hesap verebilirlik mekanizmaları işletilmemiştir. Sağlık ve eğitim gibi temel haklar ihmal edilmiştir. Hatay’da sağlık hizmetlerine erişim ciddi ölçüde aksarken, okul binalarının farklı kurumlara tahsis edilmesi eğitim hakkını da olumsuz etkilemiştir. Bunun yanı sıra, yerinde dönüşüm ve rezerv alan uygulamalarında söz hakkımız yok sayılmış, kentimizin ekolojik dengesi de zarar görmüştür. Tüm bu gelişmeler, afet sonrası sürecin bizlerin temel haklarına ve insanca yaşam taleplerine uygun şekilde yönetilmediğini göstermektedir. Hatay Depremzede Derneği olarak, geçtiğimiz yıl hazırladığımız 1. Yıl raporunda ortaya  koyduğumuz sorunların  çözülmesini beklerken, tam aksine sorunların arttığını ve derinleştiğini gözlemliyoruz. Bu nedenle ve depremin ikinci yılı dolayısıyla bir kez daha mahalle meclislerimizin aracılığı, kentteki meslek odaları, dernekler, sendikalar, akademisyenler, özel mağduriyet yaşayanlar, dostlar ile en geniş ve yaygın ölçekte derlediğimiz Hatay halkının ‘gerçek’ sorunlarını ve çözüm önerilerini; kentin hafızası ve gelecek günlere olan inancımızın mücadelesiyle bulayıp hazırladığımız raporu sizlerle paylaşmak istiyoruz.
İkinci yıl raporumuzu elli kişiyi aşkın bir ekiple; barınma, sağlık, psikososyal durum, eğitim, hukuk, ekonomi, altyapı ve ulaşım, ekoloji, insan hakları, göç ve demografik yapı, dezavantajlı gruplar başlığı altında kadınlar, çocuklar, gençler, ampüte bireyler, kayıplar, engelliler ve yaşlılar konularında kapsamlı ve güncel bilgilerle hazırlandık. Bu hazırlık sürecinde yer alan öyle güzel insanlar, kurumlar var ki... 'Gülmek, bir halk gülüyorsa gülmektir' duygusuyla, 'bu topraklara damlayan her gözyaşına sözümüz var' inadıyla, 'yıkıntıların arasında doğan güneş var' umuduyla, 'onbinlerce canımızı yitirdik, sorumlular yargılansın' öfkesiyle Hatay için emeği geçen, güzel günlere inanan ve bunu kovalan herkesin eline, yüreğine sağlık."

"Hatay için devlet hazinesinden özel bütçe ayrılmalı"
Dernek olarak, "Depremin 2. yılında Hatay" raporunda taleplerini 14 maddede sıraladıklarını anlatan Deveci, bunlar arasında "Yıkılan Aile Sağlığı Merkezlerinin yerine yenileri hızla inşa edilmesi; Hatay’da nitelikli ve erişilebilir sağlık hizmetlerinin sağlanması; Başta dezavantajlı gruplar olmak üzere bizlere  düzenli ve sürdürülebilir psikososyal desteğin sağlanması; Okul binalarının eğitim dışında başka amaçlarla kullanılmasının önüne geçilmesi; Rezerv ve riskli alanlarda dönüşüm süreçlerinde halkının görüşlerinin dikkate alınması; Hatay için devlet hazinesinden özel bütçe ayrılması; Depremzedelerin mağduriyeti giderilmesi; Kentin altyapı ve üstyapı sorunlarının hızla giderilmesi; Doğa, hava ve toprağın korunması ve çevreye yönelik tahribat son bulması; Depremde kaybolan vatandaşların akıbetinin açıklığa kavuşturulması; Barınma, sağlık, çevre ve bilgi edinme haklarının korunması, anayasal haklar askıya alınmaması; Deprem vergilerinin nerede ve nasıl kullanıldığının kamuoyuna açıklanmasını" da sıraladı. Deveci, "Bu rapor, yalnızca yaşanan yıkımı ve ihmalleri belgelemek için değil, aynı zamanda Hatay halkının haklı taleplerini duyurmak için hazırlanmıştır. Hatay halkı olarak, insanca yaşama hakkımızı savunmaya devam edeceğimizi, kalıcı konutlarımızı, sağlık ve eğitim hizmetlerimize erişimi, adaletin sağlanmasını talep ettiğimizi bir kez daha vurguluyoruz. Verilen sözlerin takipçisi olmaktan, hesap sormaktan ve mücadele etmekten vazgeçmeyeceğiz" değerlendirmesini yaptı.